Bronnen van de westerse esoterie

Bronnen van de westerse esoterie

Magie, mythen en mystiek

Beschrijving

De esoterische traditie is beter te begrijpen als men kennis heeft van de archetypische beelden uit de scheppingsmythen. Maar ook het neo-platonisme én de joodse pseudo-epigrafische literatuur – zoals de hemelvaartsvisioenen van Henoch en Ezra – hebben het westerse esoteriedenken diepgaand beïnvloed. Slavenburg en Van Schaik zijn er wederom in geslaagd om fascinerende aspecten van de westerse esoterie in een helder licht te zetten.

Boek recensies

Deze publicatie is het derde deel in de reeks recente publicaties van de nationaal bekende co-auteurs over onder meer het vroege christendom en gnosis/esoterie.

Het eerste deel betrof het handboek ‘Westerse esoterie en oosterse wijsheid’ (2010)*. In deel twee ‘Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie’ (2012)** was de basisthese dat ‘geheime’ esoterische kennis eigenlijk oude openbare kennis was die door de Verlichting aan het oog was onttrokken. Lag daar de nadruk vooral op de middeleeuwen en erna, in dit derde deel concentreren de auteurs zich op de bronnen van de westerse esoterie. Die laatste blijkt vooral sterk beïnvloed te zijn door de archetypische beelden uit de mondiale scheppingsmythen (drie hoofdstukken). Ze tonen aan dat die naast hun lokale vooral universele betekenis hebben. Daarnaast blijken het neoplatonisme en de joodse pseudo-epigrafische literatuur van grote invloed te zijn geweest. Naast de verhelderende analytische kracht (terminologie, dwarsverbanden) en (relatief) uitgebreide citaten ligt de meerwaarde van deze uitgave in de verdere en soms verrassend inzichtelijke exploratie van de deelonderwerpen, zoals die van de lange traditie van ‘de gewijde bruiloft’.

Een aanrader voor de in esoterie geïnteresseerde lezer. Met uitgebreid notenapparaat.

Biblion-recensie van J. Hodenius

Boek bestellen

Bronnen van de van de westerse esoterie
John van Schaik, Jacob Slavenburg

ISBN 789020208740
Bindwijze: Paperback
Aantal pagina’s: 296
Afmetingen: 25 x 150 x 230 mm
Gewicht: 436 gram

VBK Media, Utrecht, 2012

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl

Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie

Magie, mythen en mystiek

Beschrijving

Een handboek van de westerse esoterische stromingen

Tot aan de Verlichting is er niets ‘geheim’ aan esoterie. Met de opkomst van het materialisme verdwijnt esoterie uit de mainstream en wordt ‘geheim’. Zo ontstaan de esoterische bewegingen van de twintigste eeuw. Thema’s in dit boek zijn: Goden en godinnen; universele mythen; de ‘esoterische’ Paulus; de mystiek van Hildegard tot Teresa; de Tempeliers; Dante’s goddelijke komedie; esoterie in de Gouden Eeuw; Newton als alchemist; de orde van de Golden Dawn en goeroes in onze cultuur.

Achterflap

Boek bestellen

Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie
John van Schaik, Jacob Slavenburg

ISBN 9789020208245
Bindwijze: Paperback
Aantal pagina’s: 296
Afmetingen: 25 x 150 x 230 mm
Gewicht: 436 gram

VBK Media, Utrecht, 2012

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Rudolf Steiner

Een vernieuwer van het oude weten

Beschrijving

De auteur van dit boek neemt de lezer bij de hand en laat hem stap voor stap kennis maken met de gedachtenwereld van Rudolf Steiner. Aan het eind van ieder hoofdstuk zet hij een ‘literair pad’ uit van boeken die het beste gelezen kunnen worden om meer begrip te krijgen voor de indringende getuigenissen van deze grote ziener. Een inzicht dat nauwelijks te verkrijgen is door zomaar in een van zijn zeer vele boeken te gaan lezen.

De auteur, die eerder twee boeken en vele artikelen over de gnosis schreef, vindt dat Steiner een te grote persoonlijkheid is om door een of andere vereniging (de antroposofische) geclaimed te worden als haar exclusief bezit. De beelden die Steiner oproept zijn universeel. Ze tonen de samenhang van lichaam, ziel en geest, als onderdeel van een oneindig kosmisch gebeuren in een doorlopende cyclus van geboorte en wedergeboorte. Inzich in deze cyclus kan de mens verrijken en hem bewuster doen leven. Vandaar dat Steiner ook vele praktische zaken uitdiept; ware antroposofie is geen filosofie, maar een levenshouding. We vinden deze terug in bijvoorbeeld het onderwijs (de ‘vrije scholen’), de holistische geneeskunde en de biologisch-dynamische landbouw.

Doordat de auteur zelf geen antroposoof is, kan hij over dit complexe onderwerp met de nodige afstand spreken.
Hij herkent in de beelden die Steiner oproept vele gelijkenissen met de rijke beeldentaal van de oude gnostici. Het oude weten is op een weergaloze wijze door Steiner opnieuw verwoord in een taal en op een bewustzijnsniveau die passen in deze tijd.

Boek bestellen

Rudolf Steiner

ISBN 9789020255447
Paperback, ca. 110 pag.

Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1991

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

H.P. Blavatsky

De theosofie en de meesters

Beschrijving

Ter gelegenheid van de honderdste sterfdag van Helena Petrovna Blavatsky schetst de auteur in deze nieuwe uitgave in de Hermesreeks in kort bestek het levensverhaal van mevrouw Blavatsky voor meerdere uitleg vatbaar zijn, haar nagelaten geschriften zijn dat niet. Met een tomeloze vaart heeft ze lang vergeten wijsheden weer naar boven gehaald en deze vaak als een overrompelende waterval over ons heen gestort. Het lezen van haar boeken, waarin ze de geheime kennis aller eeuwen weer zichtbaar maakt en verrijkt met haar uitvoerige commentaren, vergt dan ook een gezond uithoudingsvermogen. In de vaak diepzinnige geschriften komen vrijwel alle belangrijke levensvragen aan bod.

Om de leringen van mevrouw Blavatsky voor een geïnteresseerd publiek van niet in de theosofie geschoolde lezers theosofische huize is, in dit boek een samenvattend overzicht van de belangrijkste werken van Blavatsky. Zo kunnen we kennis nemen van een uiterst belangrijke geestelijke stroming waarvan de uitstraling tot op de dag van vandaag voelbaar is.

Recensie van de Bibliotheekdienst

H.P. Blavatsky was de voornaamste oprichtster van de Theosofische vereniging. Theosofie of goddelijke wijsheid, is volgens haar de grondslag en de basis van alle wereldgodsdiensten en filosofieën, onderricht en beoefend door enkele uitverkorenen sinds de mens een denkend wezen werd. Schrijver, zelf geen theosoof, raakte tijdens zijn geschiedenisstudie geboeid door diverse geestelijke stromingen. Ter gelegenheid van haar 100e sterfdag geeft hij in dit boekje een overzicht van haar leven en licht hij haar belangrijkste werken toe o.a. ‘De geheime leer’ en ‘Isis ontsluierd’. Dit boek bestaat uit een proloog, 5 hoofdstukken waarbij aan het eind van ieder hoofdstuk een literatuuropgave wordt gegeven, een epiloog en noten. In langwerpige pocketvorm uitgegeven met op de kaft een foto van mevrouw Blavatsky. De schrijver is er volledig in geslaagd om voor geïnteresseerden een beeld te geven van H.P. Blavatsky.

NBD Biblion, Vera Blok

Boek bestellen

H.P. Blavatsky

ISBN 9789020210309
Paperback, 134 pagina’s

Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1991

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Een sleutel tot gnosis

Inzicht in de betekenis van de Nag Hammadi-vondst voor de mens van nu

Beschrijving

Met het gereedkomen van de integrale Nederlandse vertaling van de
Nag Hammadi-geschriften groeit ook de behoefte aan meer inzicht in deze inspirerende teksten. Jacoh Slavenhurg, een van de vertalers van deze geschriften en auteur van vele boeken over dit onderwerp, gaat in deze uitgave dieper in op het wezen en de boeiende inhoud van deze geschriften. Ondanks de veelkleurigheid van de ruim veertig teksten is er toch een duidelijke lijn te bespeuren. Door deze lijn te volgen worden de teksten een stuk toegankelijker. Door hoofden bijzaken te scheiden, ontstaat er een helderder inzicht en komt (te diepere betekenis bloot te liggen. De auteur werkt ter verduidelijking niet diverse schema’s en gebruikt tekstfragmenten om (te achterliggende context aan te geven. Het boek is een schier onmisbare steun bij liet lezen van de Nag Hammadi-geschriften. Daarnaast is het zeer lezenswaard voor allen die geïnteresseerd zijn in de binnenkant van de gnosis. Zo gaat Slavenburg diep in op het godsbegrip in de westerse cultuur. op de functie van zelfkennis, op de samenhang tussen persoonlijkheid en individualiteit en de verbinding met het diepere Zelf. Ook staat hij stil bij het wankele evenwicht tussen geest en materie en de plaats van de ziel daartussen. Velen zullen er een antwoord in vinden op zingev ingsvragen van deze tijd. Want gnosis blijkt actueler dan ooit.

Recensie van de Bibliotheekdienst

Dit boek is bedoeld als een inleiding op en een commentaar bij de Nag Hammadi-geschriften, leren codices uit de vierde eeuw, de grootste verzameling gnostische geschriften die bekend is. Een Nederlandse vertaling daarvan verscheen recent. Slavenburg, één der vertalers, vertelt daarover en licht de betekenis van de geschriften vervolgens toe aan de hand van een aantal kernwoorden uit (uitvoerig) geciteerde passages: geest, ziel, verlossing, zelfkennis en andere. De uitleg van Slavenburg beweegt zich voortdurend tussen wetenschap en apologie. Hij verdedigt de gnostische opvattingen als een verlossende levenshouding voor moderne mensen, op grond van een grote vertrouwdheid met de geschriften. Wisselend mild en scherp kritiseert hij daarbij kerkelijk christendom, New Age (dat oppervlakkig gebruik maakt van gnostische wijsheden) en de historisch-kritische tekstwetenschap. Een register ontbreekt; wel zijn vijf gnostische schema’s opgenomen. Voor wie ingeleid wil worden in de gnostiek, vormt dit boek een verantwoord begin. Op de omslag een (kleine) foto van de geopende codex VIII.

Redactie

Boek bestellen

Een sleutel tot gnosis

ISBN 9789020281125
Paperback, 112 pag.

Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1997
tweede druk, 2000
derde druk, 2005

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Ein Schlüssel zur Gnosis (vertaling in het Duits)

Ein blick in die Bedeutung des Textfundes von Nag Hammadi für den Menschen van heute

Aanvullende informatie over de vertaling van dit boek.

Boek bestellen

Ein Schlüssel zur Gnosis

ISBN 90 6732 292 X
Broschiert, 131 Seiten
DRP-Rosenkreutz Verlag, Birnbach 2003

Bestel het boek via DRP Rosenkreutz Verlag

Het Maria Magdalena Mysterie

Het Maria Magdalena Mysterie, De vrouw die Jezus liefhad

Maria Magdalena, het ontkende mysterie

Beschrijving

Maria Magdalena was geen prostituee. Integendeel, ze was een ingewijde, een ‘vrouw die het Al kent’, zoals pas ontdekte bronnen over haar verhalen. Ze onderwees als apostola apostolorum (apostel der apostelen) de mannelijke apostelen, haar broeders. En ze was de geliefde van Jezus.

Veel is er over haar geromantiseerd. In de Bijbel is ze bijkans weggeschreven en in de kerkelijke traditie tot zondares gemaakt. Recentelijk ontdekte bronnen geven een totaal ander beeld.

Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg neemt de lezer op meeslepende wijze mee op zijn zoektocht naar de ware Maria Magdalena. In dit boek laat hij ook zien dat Maria Magdalena niet de eerste vrouw is in de geschiedenis van het jodendom en christendom die ‘weggeschreven’ is. Het vrouwelijke is lange tijd door veel religies als bedreigend gezien, verdacht gemaakt en weggedrukt. Een eerherstel van Maria Magdalena opent ook wegen naar een bevrijdende integratie tussen het mannelijke en vrouwelijke.

Boek bestellen

Het Maria Magdalena Mysterie,
De vrouw die Jezus liefhad

ISBN 9789462496620
eBook ePub
Walburg Pers, Zutphen, 2021
160 pag.

Bestel het e-boek via Walburg Pers,
lokale boekhandel of internet.

9789462496408
Paperback
Walburg Pers, Zutphen, 2021

Bestel het boek via Walburg Pers,
lokale boekhandel of internet.

Westerse esoterie en oosterse wijsheid

De esoterische traditie door de eeuwen heen

Beschrijving

Al vanaf den beginne heeft men nagedacht over de zin van het bestaan en het goddelijke. Naast het pad van de rede en het pad van het geloof is er een derde weg: het pad van de gnosis. De drie paden zijn op vele manieren met elkaar verbonden.

In dit boek worden die verbindingen zichtbaar en zien we de samenhang tussen de verschillende onderwerpen, stromingen en personen, zoals het oude Egypte, kosmologie, Griekse filosofen, Hindoeïsme, Boeddhisme, Taoïsme, het mystieke jodendom, Jezus van Nazareth, Bijbel, Nag Hammadi en apokriefen, gnosis en orthodoxie in het christendom, Mani en Mohammed, de Kelten, kerkvaders en concilies, mystiek, katharen, graallegenden, Hermes en de hermetische traditie, alchemie, kabbala, mystieke Islam, soefisme, rozenkruis, vrijmetselarij, theosofie, Rudolf Steiner, Gurdjieff, C.G. Jung en vele andere.

Een overzichtelijk handboek van de grote geestelijke stromingen der mensheid.

Recensie van de Bibliotheekdienst

Deze verzorgde uitgave bevat een overzicht op handboekniveau van de aard maar vooral de samenhang tussen de grote religieuze en filosofische stromingen die de mensheid sinds haar ontstaan heeft gekend, met nadruk op de esoterische traditie. Hierbij breken de auteurs een lans voor de verbondenheid tussen rede, geloof en vooral gnosis. De beide nationaal bekende publicisten over esoterie benadrukken hun aanname dat exoterisch en esoterische uitingen elkaar nodig hebben om niet dogmatisch of zweverig te worden. De kracht van dit even informatief, boeiend gebrachte, met tekstcitaten ondersteunde en chronologisch gestructureerde overzicht van het oude Egypte tot en met New Age ligt vooral in de inzichtelijk gepresenteerde invloeden en parallellen die worden getrokken tussen de verschillende onderwerpen, stromingen en personen. Tevens ontmaskeren ze enkele moderne mythen zoals een verbond tussen de katharen en de Graalridders. Een must voor ieder in (alternatieve) geestelijke stromingen geïnteresseerde lezer. Met een twaalf bladzijden tellend kleurkatern, geraadpleegde literatuur en register.

Redactie

Boek bestellen

Westerse esoterie en oosterse wijsheid
J. Slavenburg

ISBN 9789020203974
Hardcover, 1170 pag.
Zwart-wit en kleurenillustraties
Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2010

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Valsheid in geschrifte

De verborgen agenda van bijbelschrijvers

Beschrijving

Wie waren de echte schrijvers van de evangeliën? Wie nam in de vroege kerk de beslissing over wat wel en niet in de Bijbel terechtkwam? Waarom mochten de apocriefe en gnostische evangeliën niet meer gelezen worden? Wat was de echte relatie tussen Jezus en Maria Magdalena?

Pas generaties na Jezus’ dood werden de evangeliën samengesteld door onbekende schrijvers met een eigen agenda. Die verhalen werden in de eerste eeuwen talloze malen ‘verbeterd’ om ze te laten sporen met nieuwe geloofsregels en uitgedachte dogma’s. In dat proces werden zeer oorspronkelijke en vroege geschriften vernietigd.

Valsheid in Geschrifte onthult op uiterst toegankelijke wijze de manier waarop bijbelteksten in de loop der eeuwen werden gemanipuleerd tot de vorm zoals wij die nu kennen. Verder geeft het inzicht in het vroegste christendom en de persoon Jezus, onder meer aan de hand van pas ontdekte bronnen.

Aangepaste negende druk!

Boek bestellen

Valsheid in geschrifte

ISBN 9789057303500
Genaaid gebrocheerd, 192 pag.
Walburg Pers, Zutphen, 2005
Aangepaste negende druk, 2020

Bestel het boek via Walburg Pers
Bestel het E-book bij bol.com bij deslegte.com

Opus Posthuum

Een onthullende blik op het vroegste christendom (30 – 70 na Chr.)

Beschrijving

Er zijn heel weinig boeken geschreven over het vroegste christendom uit de allereerste tijd, nog voor het ontstaan van de evangeliën. Dit komt mede omdat er weinig bronnen uit die periode leken te bestaan. Daardoor bestaat bij velen nog steeds het beeld van een zich van aanvang af harmonisch ontwikkelende wereldkerk.
Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg toont aan de hand van uitputtend bronnenonderzoek aan dat dit een vals beeld is. Er is praktisch geen enkele overeenkomst tussen de kerken van vandaag en de vroegste christelijke gemeenten. De ‘oudste’ christenen zouden zich op geen enkele manier in de kerkdiensten van vandaag herkennen. Het allervroegste en nog zeer joodse christendom mag dan ook zeker nog geen ‘kerk’ genoemd worden. Een vastomlijnde theologie was niet aanwezig. Een duidelijke geloofsleer ontbrak. Van een canon, een vaste hiërarchie of een duidelijk gezag was nog geen sprake.
De auteur legt een fascinerend beeld bloot van de oergemeente voor Ge val van Jeruzalem. Opvallend daarin is vooral de gestalte van Jacobus, een broer van Jezus, die niet alleen de onbetwiste leider van de Jeruzalem gemeente bleek te zijn, maar ook de spiritueel leidsman van de gezamenlijke gemeenten. Al in het vroegste begin waren er echter spanningen tussen Grieks sprekende en Aramees sprekende christelijke joden; en later ook tussen christenen uit de ‘heidenen’ en christenen uit de joden. Toc 1 zijn de verschillen tussen Paulus en Jacobus minder groot dan vaak wordt verondersteld. Conservatieve extremisten van beide richtingen stonden desondanks onverzoenlijk tegenover elkaar. Jezus werd door velen in het vroegste christendom gezien als de goddelijke leraar die ‘achter de wet’ Gods ware bedoelingen onthulde. Daarbij heeft hij, volgens de auteur, nooit een ‘leergezag’ uitgedragen, doch een weg gewezen. Zijn eerste volgelingen werden dan ook ‘mensen van de Weg’ genoemd. De ‘ethiek’ van Jezus werd als een wegwijzer naar het Koninkrijk gezien.
Opus Posthuum wordt afgesloten niet als appendix een verzameling logia, bekende en onbekende uitspraken van Jezus. Slavenhurg laat zien dat de ‘logia-bron’ van groot belang is geweest voor de ontwikkeling van de jonge gemeente en dat Jezus die als een Opus Posthuum voor het nageslacht heeft achtergelaten. Een uiterst belangwekkende publicatie!

Recensie van de Bibliotheekdienst

Na de dood van Jezus van Nazareth ontstond binnen het jodendom een beweging die in korte tijd zich vooral buiten de grenzen van het jodendom uitbreidde. Dit leidde ertoe dat een nieuwe godsdienst ontstond: het christendom. Generaties lang is men gewend geweest om deze ontwikkeling als een vanzelfsprekendheid en genadebewijs van Godswege te zien, maar sinds de jaren zestig is dit beeld in toenemende mate verstoord doordat men steeds meer aandacht kreeg voor de alternatieven die in de eerste eeuw hebben bestaan: volgelingen van Jezus die binnen het jodendom wilden blijven of die een heel ander type godsdienst aanhingen met nadruk op verborgen kennis. De auteur van dit boek is al jaren lang bezig met deze alternatieve stromingen en heeft zijn bevindingen op goed leesbare wijze op papier gezet, waarbij hij veel citeert uit bekende en minder bekende bronnen. Daarmee is ook het probleem aangegeven met dit boek en met boeken over het vroegste christendom in het algemeen: door de historische onbetrouwbaarheid van de bewaard gebleven bronnen blijft elke reconstructie onzeker, ook deze. Voor dit boek bestaat zeker belangstelling, maar niet bij de rechtervleugel van de kerk. Het is meer voor mensen met een religieuze of historische belangstelling die nieuwe wegen zoeken.

Prof. dr. K.A.D. Smelik

Boek bestellen

Opus Posthuum

ISBN 9789020285598
Hardcover, 204 pag.
Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2001

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Mystiek en spiritualiteit

Een reis door het tijdloze

Beschrijving

Mystieke ervaringen treffen we in ieder tijdvak en in iedere cultuur aan. In dit boek beschrijft de auteur vooral de mystiek in het Westen. Na een inleiding over het begrip mystiek, vangt een reis aan door dertig eeuwen mystieke ervaringen. In de kernachtige uitspraken van Lao Tse, de allegorische mystiek van Origenes en de wonderbaarlijke geschriften van pscudo-Dionysius de Areopagiet, maar ook in de intrigerende Soefi-mystiek is nog veel herkenbaars te vinden voor onze tijd. Ongemeen boeiend is ook de mystiek uit de Middeleeuwen, met een zeer opvallende plaats voor de vrouwelijke mystiek. Hildegard von Bingen, Mechtild van Maagdenberg, Gertrudis de Grote en natuurlijk Hadewijch zijn zeker zo bekend als Bernardus van Clairvaux, Meester Eckehart en Jan van Ruusbroec. Naast de ‘mystiek van de geest’ zien we in dat tijdvak ook vele emotionele mystieke uitingen zoals in de lijdensmystiek. Joannes van het Kruis, Theresa van Avilla, Jacob Boehme, Blaise Pascal, Emmanuel Swedenborg en William Blake plaveien het pad naar de twintigste eeuw, waarin mystiek en spiritualiteit een ander aanzien krijgen. En weer zijn het veel vrouwen naast bijvoorbeeld Dag Hammarskjöld en Erik van Ruysbeek, die tot een indringende vorm van spiritualiteit komen, zoals Evelyn Underhill, Simone Weil, Zohra Bertrand en Mária Hillen.

Recensie van de Bibliotheekdienst

De auteur van deze kleine inleiding tot de mystiek en de daaraan verwante spiritualiteit publiceerde eerder over esoterische (‘verborgen’) christelijke religie en gnosis. De schrijver wil het verschijnsel mystiek ’terugplaatsen in het dagelijks leven’ en omschrijft het als de liefdes-ervaring van eenwording met God, met het Al. Na een beschrijving van mystiek in Oost en West – o.a. boeddhisme, taoisme, soefisme en joodse mystiek – is er aparte aandacht voor de christelijke mystiek in de oudheid. Centraal in dit boek staan de middeleeuwse mystici, zoals Hildegard von Bingen, Hadewijch, Bernard van Clairvaux, Eckehart en Ruusbroec. De ‘nabloeiers’ aan deze tak van de mystiek zijn o.a. Teresa van Avila, Jan van het Kruis en Jacob Böhme. Waar het om de mystiek in onze tijd gaat, worden Evelyn Underhill, Simone Weil, Dag Hammarskjöld en Teilhard de Chardin beschreven. Vele citaten uit mystieke teksten larderen deze kernachtige introductie tot het verschijnsel mystiek en leven en werk van oude en moderne mystici.

K. Scholten Wassink

Boek bestellen

Mystiek en spiritualiteit

ISBN 9789020275216
Paperback, 156 pag.
Uitgeverij Ankh-Hermes
Deventer 1994

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.