De kwestie Maria Magdalena

Het belangrijkste argument tegen de aanname dat met de ontdekking van het graf in Talpiot in Jeruzalem het familiegraf van Jezus zou zijn ontdekt is wel dat de gevonden namen zo algemeen waren in de eerste eeuw dat je daar geen conclusies aan kunt verbinden. Dat is waar, maar de combinatie van die namen is nogal uitzonderlijk. De sleutel ligt bij de naam Mariamme. Op een van de ossuaria was de inscriptie aangebracht ´Mariamme e mara´. De makers van de documentaire over de ontdekking van het graf relateren de naam Mariamme aan Maria Magdalena. Ze doen dit op basis van een vierde eeuws apocrief manuscript, de ‘Handelingen van Filippus’. Dit argument werd (terecht) lek geprikt door critici. Dus als Mariamme niet Maria Magdalena was, kon iedereen weer rustig gaan slapen…
Toen ik echter met Willem Glaudemans in de jaren negentig bezig was met de integrale vertaling van de Nag Hammadi-geschriften in het Nederlands, kwamen wij de naam Mariamme nogal eens tegen. En inderdaad… ze was Maria Magdalena. Het betreffen hier teksten uit de eerste eeuw (en een papyrus uit begin tweede eeuw).

Bijlagen: mariamme DS1, mariamme DS2, mariamme GoM, mariamme SJC (.pdf)

Mara betekent zoiets als meesteres of lerares. In mijn boek over Maria Magdalena, De vrouw die Jezus liefhad, laat ik inderdaad zien dat de Magdaleense geen hoer was, zoals de kerkelijke traditie dat leerde, maar een  apostola apostolorum, een apostel boven de apostelen. Zij onderwijst de andere apostelen over de diepere leringen van Jezus. Maar of dat op haar graf zou zijn gezet… Ik heb mijn twijfels.

Er zijn ook geleerden (paleografen) die de inscriptie niet ontcijferen als ‘Mariamme de lerareres (mara)’, maar als ‘Mariamme en Martha’. In mijn boek laat ik die mogelijkheid ook open. Ik vind het steeds waarschijnlijker dat Martha, een zus van Maria, is bijgezet in hetzelfde ossuarium. Dat kwam regelmatig voor in de eerste eeuw. Nader onderzoek op de beenderen zou dit kunnen uitwijzen.

DNA-onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat Jezus en Mariamme geen familierelatie hadden. Voor het huwelijk tussen die twee zijn meer dan voldoende aanwijzingen, waarvan een aantal in het Nieuwe Testament zelf! (zie mijn boek De vrouw die Jezus liefhad)