Lou Salomé (1861-1937) is wereldwijd bekend geworden door haar relaties met Friedrich Nietzsche, Rainer Maria Rilke en Sigmund Freud. In de twintigste eeuw werd zij vanwege haar omgang met deze en andere beroemde mannen vaak weggezet als een femme fatale. In dit boek nuanceert Jacob Slavenburg dat beeld. Met intense hartstocht klampte Lou Salomé zich vast aan het leven. Dat klinkt door in de romans die ze schreef, maar vooral ook in haar essays. Als filosofe, theologe en psychologe waren haar inzichten in het wezen van de mens in haar tijd baanbrekend. De klassiek geworden vraag van Sigmund Freud, ‘Was will das Weib?’, is door Lou Salomé volledig beantwoord. Zij maakte de vrouw tot onderwerp van haar werk, in plaats van object. Moedig ontleedde ze met grote verve de man-vrouwverhouding. Daarbij drong ze diep door in het wezen van de vrouw, haar liefdesleven en seksualiteit.

Lou Salomé, een vrijgevochten vrouw Jacob Slavenburg EAN: 9789464564587 Bindwijze: Paperback Aantal pagina's: 208 Afmetingen: 15.6 x 23.4 x 1.4 cm Bestel het boek direct via https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789464564587/lou-salome Ook beschikbaar via de lokale boekhandel en internet, zoals bol

In heel vroege tijden was esoterische kennis algemene en openbare kennis. Maar dat is in de loop van de geschiedenis veranderd. Nog altijd betekent het ‘kennis alleen toegankelijk voor ingewijden’ (gnosis dus), maar algemeen is het allerminst meer. In de loop van de achttiende eeuw wordt het rationele/materialistische paradigma dominant. Op dat moment wordt dat wat eerst openbaar is ‘geheim’ en ‘esoterisch’. ‘Esoterie’ heeft de connotatie gekregen van obscuur, zweverig en buiten het mainstream-denken staande. Het is een verzamelbegrip geworden van alles en nog wat, wat niét mainstream c.q. exoterisch is. De esoterische werkelijkheidsbeleving is echter nooit uit de westerse cultuur verdwenen. In dit boek wordt de geschiedenis van de westerse esoterische traditie uitgebreid beschreven. Vanaf de oude tijden tot het heden. Steeds meer blijkt dat in de esoterische traditie door de eeuwen heen, opvattingen en inzichten bestaan waar we vandaag de dag iets aan kunnen hebben. Zoals de opvatting dat de aarde een levend organisme is. Aan de orde komen onder meer de esoterie in de oudheid (het oude Egypte, Plato, Hermes Trismegistus), het zogenaamde esoterische christendom (Jezus, Paulus, Maria Magdalena), manicheeërs, katharen, mystici, graalridders en de verblindende Renaissance. Na de Renaissance bloeien genootschappen op als die van het Rozenkruis, de vrijmetselarij en nog vele interessante bewegingen meer.

Geschiedenis van de westerse esoterie Jacob Slavenburg, John van Schaik EAN: 9789493175747 Bindwijze: Hardcover Aantal pagina's: 722 Afmetingen: 26 x 19 x 5 cm Bestel het boek direct via bol Ook beschikbaar via de lokale boekhandel en internet

Spanning en geschiedenis ineen, met een glansrol voor Maria Magdalena. In het Venetiaanse Marciana, een van de oudste bibliotheken ter wereld, stuit bibliothecaris Marco Visconti op een eeuwenoud manuscript. Het lijkt te zijn geschreven door Simon, een broer van Jezus, en het gaat over Maria Magdalena, de vrouw die al tweeduizend jaar tot de verbeelding spreekt. Al snel vormt het manuscript het middelpunt van een strijd op leven en dood. Waar de een de waarheid zo snel mogelijk naar buiten wil brengen, wil de ander Maria Magdalena voor altijd het zwijgen opleggen. Drie vrouwen – Sofia, Susanna en Veronica – worden ongewild hoeders van het gevoelige geheim dat het manuscript herbergt. Maar dan blijkt: wie het manuscript in handen heeft, is zijn leven niet zeker… Over eerder werk van Windmeijer & Slavenburg: ‘*Geen prekerige reli-thriller. Integendeel. De stijl en de pakkende inhoud (met voldoende plaats voor privézaken) maken dat je het in één ruk uit wilt lezen.’ VN Detective en Thrillergids ‘Een superspannende thriller vol historische feiten.’ Algemeen Dagblad ‘Spannend van begin tot eind, vol verwarrende plotwendingen en nog leerzaam ook!’ Monique Eskens, boekverkoper De Drvkkery

De Magdalenacodex Een eeuwenoud manuscript duikt op. Wie het leest, sterft... Jeroen Windmeijer, Jacob Slavenburg EAN: 9789402711370 Bindwijze: Paperback Aantal pagina's: 384 Bestel het boek direct via bol Ook beschikbaar via de lokale boekhandel en internet

Een boek over het huwelijk tussen filosofie en kunst in de Renaissance, een ongelofelijk boeiende periode en een kantelpunt in de westerse geschiedenis. Het boek telt zo'n 70 fullcolour illustraties. Zij laten zien wat voor grote invloed de renaissance-humanisten hebben gehad op de beeldhouw- en schilderkunst in die tijd. En dan zijn er natuurlijk de spraakmakende renaissancepausen die na een ballingschap in Avignon weer terugkeren in Rome en hoe. Fascinerend is de dualiteit tussen hun in veel gevallen bepaald niet christelijk leven en anderzijds hun bijdragen aan fenomenale kunstuitingen, waarvan wij nog kunnen genieten. Een van de wonderen is een reeks onthullende illustraties van Michelangelo, die opgroeide in het huis van Lorenzo de’ Medici, waarin te zien is dat christenen aan de haal zijn gegaan met een joods verhaal. Dat heeft verstrekkende consequenties gehad.

Het Renaissance-wonder Bakermat van een nieuw mens- en wereldbeeld Jacob Slavenburg EAN: 9789462497788 Bindwijze: Hardback Aantal pagina's: 184 Afmetingen: 15 x 23 x 1.7 cm Bestel het boek direct via de Walburgpers. Ook beschikbaar via de lokale boekhandel en internet

Recensie door NBD Biblion: Hermes Trismegistus is een godheid in wie de Egyptische maangod Thot, god van het schrift, de wijsheid en de wetenschap en de Grieks-hellenistische god Hermes, de bode van Zeus, zich mengen. De doorwerking van Hermes Trismegistus in christendom, middeleeuwse wetenschap, renaissance en contemporaine stromingen reikt verder dan algemeen bekend is. In dit boek volgt de lezer de ontwikkeling vanuit de Nijldelta na de verovering door Alexander de Grote via de kerkvaders (Augustinus) en Petrarca naar Ficino die in de vijftiende eeuw een geschrift van/over Hermes in het Latijn vertaalt. Zo werden ook humanisten (Coornhert) beïnvloed. In de negentiende en twintigste eeuw werkt Hermes' kennis door bij onder meer de vrijmetselaars, Rudolf Steiner en C.G. Jung. De auteurs, beiden historicus en vertrouwd met Hermes' opvattingen, zien bovendien de doorwerking in het huidige programma 'Climate Justice'. Breed overzichtswerk met afbeeldingen in een kleurenkatern, literatuurlijst en namenregister. Met een kernhoofdstuk over receptiegeschiedenis van Hermes in de Lage Landen. Geschikt als studieboek en naslagwerk. Recensent: Drs. J. Wilts  

Hermes Trismegistus Hermopolis, Florence, Leuven, Amsterdam John van Schaik en Jacob Slavenburg EAN: 9789462494862 Bindwijze: Paperback Aantal pagina's: 288 Met illustraties Bestel het boek via Bol

'Jullie zullen niet sterven…' De internationaal befaamde slangendeskundige Frank van As werkt bij Naturalis, het natuurhistorisch museum in Leiden. Hij gebruikt zijn kennis echter ook in de kringen rond de charismatische voorganger van een mysterieuze gemeenschap, zonder te weten welk onheil hij daarmee over zichzelf – en over zijn vrouw Cat – afroept. Dat dringt pas tot hem door als de eerste dode is gevallen. Lukt het hun om zichzelf op tijd uit deze wurggreep te bevrijden? Journaliste Magda Filippo stuit in de tussentijd op een alternatieve uitleg van het Bijbelse Genesisverhaal en de rol van Eva daarin. De gebeurtenissen lijken met elkaar verstrengeld te zijn, maar hoe? Haar spannende zoektocht leidt haar van wonderbaarlijke religieuze tradities naar eeuwenlang verborgen boodschappen in de Sixtijnse kapel. Zonder het te beseffen hebben zij zich allemaal in een slangenkuil begeven… 

Het Evacomplex Jeroen Windmeijer, Jacob Slavenburg EAN: 9789402704976 Bindwijze: Paperback Aantal pagina's: 400 Bestel het boek via de boekhandel, HarperCollins, of Bol

Wanneer het Leidse Rijksmuseum voor Oudheden zich opmaakt voor een grootse tentoonstelling over Egypte, doet conservator Ariadne een fantastische ontdekking in een gouden beeldje van de godin Isis: de Egyptische moedergodin blijkt al eeuwenlang een groot geheim met zich mee te dragen. Al snel raken Arianne en haar collega Thijs verstrikt in een onzichtbaar netwerk met internationale vertakkingen. Big Pharma is geïnteresseerd in haar vondst – net als een gerespecteerd genootschap uit Engeland. Hun pogingen het mysterie te ontrafelen leiden hen naar Oxford, waar duidelijk wordt hoeveel moeite er wordt gedaan om de vondst geheim te houden… 

Het ISISgeheim Jeroen Windmeijer, Jacob Slavenburg EAN: 9789402704976 Bindwijze: Paperback Aantal pagina's: 352 Bestel het boek via de boekhandel, HarperCollins, of Bol

Van het Oude Egypte tot Carl Gustav Jung.

Er loopt een gouden draad door de mensheidsgeschiedenis. Op de ‘reis langs de mysteriën’ neemt Jacob Slavenburg de lezer mee naar een deels verborgen geschiedenis die vaak in het geheim werd doorgegeven van ingewijde tot ingewijde. Wat was het mysterie van de heilige bruiloft? Wat vond er plaats tijdens de rituelen van Isis? Wat gebeurde er in de mysteriën van Orpheus, Demeter en Mithras? Welk geheim droeg Maria Magdalena met zich mee? Wie was Hermes Trismegistus en wat betekende de hermetisch gesloten geheimtaal van de alchemisten? Wat gebeurde er in de loges van vrijmetselaren en rozenkruisers? Zijn er nog steeds geheime genootschappen waar de oude mysterietaal tot leven wordt gebracht? Dit rijk geïllustreerde boek probeert, met behulp van uniek overgeleverd materiaal, antwoorden te vinden op al deze vragen. In deze tijd blijkt er een groeiende behoefte te ontstaan om, achter de tastbare feiten van de geschreven geschiedenis, de onmetelijke rijkdom van mythische beelden en symbolen te herontdekken. Volgens Carl Gustav Jung hebben deze oude mysteriën diep doorgewerkt in het bewustzijn van de mens. Een reis langs de mysteriën geeft daar een indringend verslag van. Naast het rijk geïllustreerde boek bestaat ook de mogelijkheid de reis langs de mysteriën met gefilmde hoorcolleges te ondersteunen. De filmcolleges van Jacob Slavenburg behandelen deze deels verborgen geschiedenis van de westerse cultuur in 72 etappes. De films vormen introducties tot de vele boeiende onderwerpen die in het boek aan de orde komen, ondersteund door beelden en muziek. (i>Reis langs de mysteriën – college is chronologisch opgebouwd: beginnend in het oude Egypte en eindigend bij Carl Gustav Jung. Kopers van het boek kunnen, via een speciale code, de filmcolleges met korting aanschaffen.

Reis langs de Mysteriën Jacob Slavenburg ISBN: 9789462492394 Bindwijze: Genaaid gebrocheerd Aantal pagina's: 320 Afmetingen: 30 x 249 x 168 mm Gewicht: 899 gram   Bestel het boek bij de boekhandel, Walburg Pers, Zutphen of via Bol

Oorsprong en teloorgang van de vroegste ‘kerk’.

Er zijn heel weinig boeken geschreven over het vroegste christendom uit de allereerste tijd, nog voor het ontstaan van de bijbelse evangeliën. Dit komt mede omdat er weinig bronnen uit die periode leken te bestaan. Bij velen bestaat daardoor het onterechte beeld van een zich van aanvang af harmonisch ontwikkelende wereldkerk. Historicus Jacob Slavenburg toont aan de hand van uitputtend bronnenonderzoek aan dat dit een vals beeld is. Er is praktisch geen enkele overeenkomst tussen de kerken van vandaag en de vroegste christelijke gemeenten. De 'oudste' christenen zouden zich op geen enkele wijze in de kerkdiensten van vandaag herkennen. Een vastomlijnde theologie was niet aanwezig. Een duidelijke geloofsleer ontbrak. Van een canon en een vaste hiërarchie was nog geen sprake. De auteur legt een fascinerend beeld bloot van de oergemeente voor de val van Jeruzalem. Opvallend daarin is vooral de gestalte van Jacobus, een broer van Jezus, die niet alleen de onbetwiste leider van de Jeruzalemse gemeente was, maar ook de spiritueel leidsman van de gezamenlijke gemeenten. Zo waren Paulus en Petrus hem verantwoording schuldig. Al in het vroegste begin waren er echter spanningen tussen Grieks sprekende en Aramees sprekende christelijke joden; en later ook tussen christenen uit de 'heidenen' en christenen uit de joden. Jezus werd door velen in het vroegste christendom gezien als de goddelijke leraar die 'achter de wet' Gods ware bedoelingen onthulde. Daarbij heeft hij, volgens de auteur, nooit een 'leergezag' uitgedragen, doch een weg gewezen. Zijn eerste volgelingen werden dan ook 'mensen van de Weg' genoemd. De 'ethiek' van Jezus werd als een wegwijzer naar het Koninkrijk gezien. Slavenburg laat zien dat de 'logia-bron' (de uitspraken van Jezus - opgenomen als appendix in het boek) van groot belang is geweest voor de ontwikkeling van de jonge gemeente. Een uiterst belangwekkende publicatie!

In Het verguisde christendom gaat Jacob Slavenburg op zoek naar de oorsprong en teloorgang van de vroegste kerk. Die vroegste kerk was die na Jezus’ dood ontstond en tot aan de verwoesting van Jeruzalem bestond. Van 30 tot 70 na Chr.. verguisde-christendomHet verguisde christendom is een bewerking van Opus Posthuum, een uitgave uit 2001. In een recensie uit Trouw (3 mei 2002) stond destijds dat de auteur “als historicus geen last heeft van geloofssentimenten.” Dat dit nog steeds het geval is, blijkt uit het volgende citaat uit Het verguisde christendom: “De tijd waarin alle uitspraken van Jezus in de nieuwtestamentische evangeliën voor waar werden aangenomen ligt ver achter ons. Er is weliswaar een, afnemend, aantal verstarde geesten dat ieder woord uit de Bijbel als onaantastbaar beschouwt – en er bijvoorbeeld nog steeds van uitgaat dat de wereld in zes fysieke dagen is geschapen- meer zijn er die gevoel hebben voor symboliek die de bijbel ons biedt.” Door Leon Mijderwijk (zie ook www.historien.nl).

---

Het evangelie als roman Jacob Slavenburg belicht opnieuw het vroege christendom. De gnosticus hoopt een zuiver beeld te geven van de tijd van Jezus. Jacob Slavenburg is een bijzondere man. De intellectuele laatbloeier behaalde, na een tijd in het bedrijfsleven te hebben gewerkt, op zijn 43ste zijn doctoraal in de cultuurgeschiedenis. Snel daarna ontpopte hij zich als een specialist in de gnosis. Dit is voor leken een wat ingewikkeld begrip. Slavenburg (Gorinchem, 1943) probeert het op zijn eigen website uit te leggen. Gnosis (het Griekse woord voor kennis, inzicht) staat voor een weten van binnenuit. Het verwijst naar een ervaring van intense en onlosmakelijke verbondenheid met het Al. De gnostici hebben moeite met het idee van God als afzonderlijke entiteit. Zij zoeken het goddelijke liever in de mens zelf. Van dogma’s en leergezag zijn ze afkerig. Slavenburg publiceert het ene boek na het andere. Een rode draad in zijn studies is dat religieuze autoriteiten een vervalst beeld hebben gecreëerd van de woorden en daden van de vroegste christenen. Zo verbond Augustinus van Hippo (354-430) seksualiteit met erfzonde. De invloedrijke kerkvader sneed de band door tussen lichamelijke liefde en godsdienst. Terwijl seksuele genietingen aanvankelijk helemaal niet taboe waren. De ‘maagdelijkheidsmanie’ van de kerkvaders leidde tot het idee dat de stichter van het christendom werd geboren uit een maagd en ongetrouwd bleef. Maar volgens Slavenburg is het heel waarschijnlijk dat Jezus getrouwd was met Maria Magdalena, geen prostituee, maar een ‘vrouw die het Al kent’. Zo gek was de Amerikaanse thrillerschrijver Dan Brown dan ook niet toen hij eenzelfde visie centraal stelde in De Da Vincí Code. Voor Slavenburg is het van groot belang een goed inzicht te krijgen in de eerste christengemeenten. Daarom vertaalde hij, samen met de spirituele neerlandicus Willem Glaudemans, de Nag Hammadi-geschriften, een in 1945 in Egypte gevonden verzameling teksten uit de beginjaren van het christendom. Waaronder het Evangelie van Thomas, door de apostel opgetekende uitspraken van Jezus. De vertaling van de Nag Hammadi-geschriften werd een bestseller. Ook in zijn nieuwe boek, Het verguisde christendom (Walburg Pers), belicht Slavenburg de tijd van Jezus. We denken deze enigszins te kennen door de vier evangelieverhalen uit het Nieuwe Testament. Maar het gaat hier niet om directe getuigenverslagen; het zijn reconstructies die stammen uit de tweede helft van de eerste eeuw. Een soort romans, zegt Slavenburg, gebaseerd op historische feiten, maar ook op legenden en verdichtsels. De auteur vestigt de aandacht op bronnen over de periode tussen de kruisdood van Christus en de val van Jeruzalem. De Joodse volgelingen van Jezus vormden toen een gemeente die zichzelf als het ware nog moest uitvinden, met Jakobus, een broer van Jezus, als leider. Zij zagen in Jezus een profeet, die Gods bedoelingen onthulde. Van een afgeronde theologie was geen sprake. De opstanding van Jezus werd ervaren als een verschijning in visioenen, niet als lichamelijke manifestatie. Slavenburg schrijft lang niet zo vlot als bijvoorbeeld de classicus Fik Meijer en overtuigt zeker niet in alle opzichten. Maar dat de visie op Christus van de latere kerk met haar expliciete geloofsleer flink afwijkt van de overtuigingen van de eerste christenen, maakt hij goed duidelijk. Gerry van der List (Elsevier Spiritueel, 22 oktober 2016) *** Recensie Biblion-Bibliotheekdienst Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg heeft vele boeken en artikelen over het (vroege) christendom op zijn naam staan. In deze bewerking van het boek 'Opus posthuum' (2001) exploreert hij in vijf hoofdstukken het vroegste christendom van voor de tijd van de evangeliën. Er waren toen nog geen vastomlijnde theologie, nog geen duidelijke gezagsstructuur en nog geen richtlijn voor bijeenkomsten. De aanvankelijk joodse gemeenschap van Jezus maakte zich steeds meer los van haar wortels. Het resultaat is een kerk waarin de allervroegste christenen zich niet zouden herkennen. Dit goede boek, geschreven door iemand die zeer thuis is in de stof, zal zowel leken als kenners aanspreken die geïnteresseerd zijn in het vroege christendom en die niet terugschrikken voor een uitleg die afwijkt van het traditionele verhaal. In de appendix heeft de auteur 'Jezus-woorden' opgenomen: leringen van Jezus, zowel uit bijbelse als niet-bijbelse bronnen, opgedeeld in negen thema's. De veertig pagina's met circa 900 (!) eindnoten maken ongeveer een zesde deel uit van het boek. Bevat overzicht van geraadpleegde bronnen, geraadpleegde literatuur, index. J. Windmeijer *** Het verguisde christendom Oorsprong en teloorgang van de vroegste 'kerk' Jacob Slavenburg Zutphen: WalburgPers, 2016 Herziene uitgave van Opus Posthuum.- Deventer, 2001 255 p.- ISBN 978-9462-491564 - € 19.95 Slavenburg gaat in dit boek in op het vroege christendom van ca. 30 (dood van Jezus) tot 70 nC (verwoesting van de tempel in Jeruzalem, definitieve scheiding tussen joden- en christendom). Het is geen gemakkelijk boek en de lezer moet al enigszins ingelezen zijn in het onderwerp om alle argumenten te kunnen wegen. Aanvankelijk had ik een korte inhoud van de hoofdstukken willen geven in deze bespreking, maar ik ben er van afgestapt omdat de materie te complex is om in weinig woorden samen te vatten. Slavenburg wil denken & doen van de vroegste christelijke gemeenschap reconstrueren, maar voor deze periode kan men slechts uit weinig teksten putten. Immers de vier evangeliën zijn – gezien de periode die in dit boek onderzocht wordt – laat (tweede helft eerste eeuw). De Handelingen van de Apostelen noemt hij een "roman, die gebaseerd is op historische feiten. Maar daarnaast op legenden, pseudo-historische overleveringen en verdichtsels" (p.16). Dus een bron die zeer kritisch en met grote voorzichtigheid gebruikt moet worden, net als de andere bronnen, zoals o.a. het Evangelie van Thomas, Flavius Josephus' werk, Paulus' brieven, (eerste en tweede) Openbaring van Jacobus, de zgn. Jezus-woorden (zie verder)en (de vierde-eeuwse) Kerkgeschiedenis van Eusebius. Het is steeds een zoektocht naar de (vermeende) 'diepere oer-lagen' van deze teksten, een zoeken naar een mogelijke weergave van het doen & denken in de periode 30-70. Lezen, interpreteren, deduceren, combineren ... werk van een detective uit de traditionele whodunits. De eerste christenen waren joden (joodse christenen) die in de tempel bleven komen, maar ook wekelijks samenkwamen in woonhuizen, waar tijdens de gezamenlijke maaltijd waarschijnlijk Jezus-woorden ter inspiratie werden voorgelezen. Hoewel er wrijvingen waren tussen joodse christenen met verschillende culturele achtergronden, waren er grotere meningsverschillen tussen hen en 'heiden-christenen', vooral wat betreft joodse gebruiken zoals besnijdenis en het volgen van de joodse wet. Wat hadden deze vroege christenen gemeenschappelijk? Wat geloofden ze? Uiteraard was er van een vaste kerkstructuur, liturgie of doordachte theologie (drieëenheid, maagdelijke geboorte, kruisdood & lijden, opstanding, etc.) nog geen sprake. "Charismatische gaven stonden hoog in het vaandel, in sommige gemeenten tot in de tweede eeuw toe. Van een fundamentele ongelijkheid tussen broeders en zusters is ons weinig gebleken. Profeten/profetessen hadden, naast apostelen, een belangrijk aandeel in deze bijeenkomsten. Datzelfde gold voor leraren. In de joods-christelijke gemeenten legden zij de lering van Jezus uit, in de Paulinische ['heidense'] de Tora", meent Slavenburg (p.179). Het merendeel van de vroeg-christelijke joden of joodse christenen zag Jezus als mens van vlees en bloed, verwekt door Jozef. Deze Jezus werd bij de doop in de Jordaan Christus (later: adoptianisme). Christus werd gezien als Kracht, die de mens Jezus weer verlaten zou hebben voor zijn dood. In een aparte Appendix (p.187-198) gaat Slavenburg iets dieper in op de Jezus-woorden, de logia. Wetenschappers hebben uit de evangeliën en andere (apocriefe) bronnen (zoals het Evangelie van Thomas) de letterlijke uitspraken van Jezus trachten te distilleren en te ontdoen van de verhalende context. Uiteraard heerst er onder wetenschappers geen consensus over welke uitspraken wel of juist niet tot de logia zouden kunnen behoren, maar Slavenburg geeft in deze appendix wel een mooi overzicht (geen streven naar volledigheid). Het notenapparaat (p.199-240) is uitgebreid (906 noten). De geraadpleegde bronnen en literatuur (p.243-250) en de alfabetische index (p.251-255) besluiten dit boek. Zoals ik al schreef, het is geen gemakkelijk boek. Maar het geeft goed weer hoe weinig we eigenlijk weten van dit vroege christendom en hoe groot de verschillen (qua 'geloofswaarheden', theologie, liturgie etc.) zijn met het christendom zoals we dat kennen uit de latere periode (en nu!). De titel van dit boek heeft het over het "verguisde" christendom en over "teloorgang", beide negatieve begrippen. Hiermee geeft de auteur blijkbaar al zijn zienswijze weer (kort door de bocht): het christendom was in het begin positief, maar is er later 'slechter' op geworden. Je kan het natuurlijk ook neutraler zien: dat het doen/denken van de christenen zich heeft aangepast aan de tijdgeest, is veranderd door toename van gelovigen, onderdeel werd van een 'nieuwe' wereld (na 313) en daardoor in een andere positie kwam en nieuwe mogelijkheden kreeg. Hoe dan ook, het boek laat goed de complexiteit van het onderzoek en de interpretatie van de bewaard gebleven geschreven bronnen zien. Voor de geïnteresseerde leek is dit boek zeker een mooi uitgangspunt om verder te vorsen en te lezen, omdat Slavenburg ook interpretaties van andere wetenschappers en theologen in zijn uitgebreide notenapparaat aanhaalt. Kortom, een boek dat je stof tot nadenken blijft geven!

© Drs. A. van Wiechen conens & van wiechen

************** Boekbespreking: Jacob Slavenburg: Het verguisde christendom. Walburg Pers, paperback/e-book, 256 pagina’s, € 19,95/€ 9,99 door Satyamo Uyldert in De Kaarsvlam: In dit boek over de ‘oorsprong en teloorgang van de vroegste kerk’ neemt cultuurhistoricus Slavenburg ons mee naar de prilste ontwikkelingen van het christendom, die plaatsvonden tussen het sterven van Jezus, waarschijnlijk in het jaar 30 n.Chr. en de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen in 70 n.Chr. In hoeverre lijken de huidige christelijke kerken op die vroegste christelijke gemeenten? In uitputtend bronnenonderzoek – het degelijke boek telt maar liefst 166 referenties en 906 eindnoten – laat de auteur zien dat er praktisch geen enkele overeenkomst is. Het eerste hoofdstuk Een omstreden geschiedenis herinnert ons eraan dat de eerste christenen joden waren. Paulus, die Jezus zelf nooit ontmoet heeft, reisde de wereld af en voelde zich geroepen om heidenen te bekeren, en een van de eerste meningsverschillen ging over het al dan niet verplichte besnijden van deze ‘heidense christenen’. Hierover kon gelukkig een ‘herenakkoord’ worden gesloten met de thuisbasis in Jeruzalem waar Jezus’ broer Jacobus – wiens 0penbaringen gevonden zijn in de Nag Hammadi-geschriften – de leiding had en aan wie mensen als Petrus en Paulus verantwoording schuldig waren. In het tweede hoofdstuk Het meest oorspronkelijke christendom? lezen we onder andere dat volgens de oudste tradities Jezus niet uit een maagd werd geboren, maar dat sprake was van een natuurlijk vaderschap van Jozef. Slavenburg reconstrueert hier een joods-christelijke theologie: God is één en ondeelbaar, uit God vloeien Heilige Geest en Christus voort, Heilige Geest geldt als kracht van God, Christus is een pre-existente kracht die nog niet met Jezus verbonden is, Jezus bracht deze kracht naar de aarde bij de doop in de Jordaan, deze kracht kan zich in ieder ‘gelovig’ mens ontplooien en daarvoor dient de Wet zo goed als mogelijk nageleefd te worden. Het derde hoofdstuk Een aangeschoten apostel is gewijd aan Paulus die het niet zozeer over Jezus heeft maar meer over Christus als een goddelijke kracht. We maken kennis met de gemeenschappen rond Paulus en zien hoe hij de grondlegger was van het avondmaal, de eucharistie die indertijd ook ‘liefdesmaaltijd’ werd genoemd. We lezen hoe de geloofsbelijdenis ontstaat. Het is twijfelachtig of Paulus de gnostici bestreed, zoals vaak wordt aangenomen. Gnostiek werd immers vaak als ketterij beschouwd omdat het met zijn dualisme niet alleen in een Goede God geloofde maar ook in een boze god. Jezus, Christus, Christus Jezus en Jezus Christus is de titel van het vierde hoofdstuk, waarin nader ingegaan wordt op het realiteitsgehalte van de geboorte, doop en opstanding van Jezus. Over de laatste blijkt weinig tot niets erop te wijzen dat deze als een lichamelijke opstand beleden werd. Jezus noemde zichzelf nooit ‘messias’ of ‘Christus’ maar wel ‘Zoon’, ‘Zoon des mensen’ en ‘Zoon van de Vader’. Jezus wilde een ‘ecclesia’ stichten, wat onterecht als ‘kerk’ werd vertaald. ‘Ook de later weergegeven organisatie van Jezus als kerkleider met de apostelen als raad van bestuur mist iedere authenticiteit,’ concludeert de auteur (p. 123). Hij komt ook tot de slotsom dat het Koninkrijk waarover Jezus vaak sprak slaat op het totaalbewustzijn van de verbinding met ‘de Vader’. In het vijfde hoofdstuk Eenheid en verscheidenheid lezen we hoe de functies van apostelen, leraren en profeten nogal eens door elkaar liepen in de eerste ecclesia, waar de bijeenkomsten waarschijnlijk altijd begonnen met het lezen van ‘logia’ of Jezuswoorden, ook de minder bekende die we vinden in de apocrieven, oude bijbelhandschriften en bij kerkvaders. Twee bevindingen van Slavenburg zijn dat er een gigantische kloof is tussen het latere christendom en de vroegste gemeenschappen, en dat de logia van groot belang zijn voor het inzicht in het ‘geloof’ van de jonge gemeenten. En volgens de auteur moet de door Jezus uitgedragen gedachte dat het Koninkrijk in het hier en nu realiseerbaar is een grote impact op de eerste christenen hebben gehad. Het boek besluit met een selectie van de logia over ‘Houden aan de wet’, ‘Volgen van andere geboden’, ‘Zoeken, vinden en zich verheugen’, ‘Bewust worden’, ‘Zichzelf leren kennen’, ‘Leeg maken’, ‘Wedergeboren worden’, ‘Tot een maken’ en ‘Ingaan in het koninkrijk’. Waarbij het je na lezing achterlaat met het besef dat de leringen en praktijken van de huidige kerken weinig tot niets meer te maken hebben met de oorspronkelijke Jezus of Christus.

Het Verguisde Christendom Jacob Slavenburg ISBN 978-9462-491564 Bindwijze: Genaaid gebrocheerd Aantal pagina's: 256 Afmetingen: 15,0 x 23,0 Gewicht: 1 kg   Bestel het boek bij Walburg Pers, Zutphen, 2016 of via Bol

Over ‘heilige bruiloften’, erotiek en religie

Over 'heilige bruiloften', erotiek en religie Het mysterie van het samengaan van man en vrouw In de oudheid werd de hieros gamos, de heilige bruiloft, gevierd tussen goden en mensen. Bekend zijn de vrijpartijen tussen de godin Inanna en haar vele minnaars. Nog in de Romeinse tijd waren er seksuele relaties tussen mensen en goden, vaak in de gedaante van hun tempelpriesters/priesteressen. Ook de zogenaamde tempelprostitutie was een religieus gebeuren. Tot op de dag van vandaag worden deze rituelen nagespeeld als onderdeel van mysteriën. Seks op weg naar God... In Vrijen met God. Over 'heilige bruiloften', erotiek en religie doet cultuurhistoricus Jacob Slavenburg hiervan boeiend verslag. Zo beschrijft hij, naast de verering voor de Grote Godin, ook de historisch diepe vrees voor het vrouwelijke. Deze angst heeft heftig doorgewerkt in de geschiedenis van de mensheid. Dat proces werd nog versterkt door de Kerk die, mede door haar lustangst, een bange erfenis naliet van gefrustreerde relaties tussen man en vrouw.

Het gangbare beeld van de relatie tussen de godenwereld en seksualiteit is sterk bepaald door de Bijbel, waar men zich keert tegen de voorstelling van goden die seksueel actief zijn en ook met mensen seksuele contacten hebben. De seksuele grensoverschrijding tussen goden en mensen wordt in andere religies wel gemaakt. Belangrijk daarbij is wat men met een Griekse term aanduidt als ‘hieros gamos’ (‘heilig huwelijk’), seksuele vereniging van goden met mensen, een thema dat in teksten uit de Oudheid op verschillende wijzen wordt uitgewerkt, maar vooral in de vorm van een heilig seksueel ritueel, waarbij twee mensen de rol van goden spelen, bijvoorbeeld een koning en een priesteres. In dit boek wordt een goed gedocumenteerd overzicht van deze thematiek gegeven met een uitvoerig notenapparaat. Vele citaten in vertaling ondersteunen het vlot geschreven betoog. Ook aan de op dit punt afwijkende Joodse en christelijke traditie wordt aandacht besteed. De auteur is bekend om zijn vele studies over esoterische kanten van het niet-orthodoxe (‘ketterse’) christendom. Prof. dr. K.A.D. Smelik

Vrijen met God Jacob Slavenburg ISBN 9789057304859 Bindwijze: Genaaid gebrocheerd Aantal pagina's: 272 Afmetingen: 150 x 230 mm Gewicht: 452 gram Walburg Pers, Zutphen, 2015 Bestel het boek via Bol

Magie, mythen en mystiek

De esoterische traditie is beter te begrijpen als men kennis heeft van de archetypische beelden uit de scheppingsmythen. Maar ook het neo-platonisme én de joodse pseudo-epigrafische literatuur - zoals de hemelvaartsvisioenen van Henoch en Ezra - hebben het westerse esoteriedenken diepgaand beïnvloed. Slavenburg en Van Schaik zijn er wederom in geslaagd om fascinerende aspecten van de westerse esoterie in een helder licht te zetten.

Deze publicatie is het derde deel in de reeks recente publicaties van de nationaal bekende co-auteurs over onder meer het vroege christendom en gnosis/esoterie.

Het eerste deel betrof het handboek 'Westerse esoterie en oosterse wijsheid' (2010)*. In deel twee 'Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie' (2012)** was de basisthese dat 'geheime' esoterische kennis eigenlijk oude openbare kennis was die door de Verlichting aan het oog was onttrokken. Lag daar de nadruk vooral op de middeleeuwen en erna, in dit derde deel concentreren de auteurs zich op de bronnen van de westerse esoterie. Die laatste blijkt vooral sterk beïnvloed te zijn door de archetypische beelden uit de mondiale scheppingsmythen (drie hoofdstukken). Ze tonen aan dat die naast hun lokale vooral universele betekenis hebben. Daarnaast blijken het neoplatonisme en de joodse pseudo-epigrafische literatuur van grote invloed te zijn geweest. Naast de verhelderende analytische kracht (terminologie, dwarsverbanden) en (relatief) uitgebreide citaten ligt de meerwaarde van deze uitgave in de verdere en soms verrassend inzichtelijke exploratie van de deelonderwerpen, zoals die van de lange traditie van 'de gewijde bruiloft'. Een aanrader voor de in esoterie geïnteresseerde lezer. Met uitgebreid notenapparaat. Biblion-recensie van J. Hodenius

Bronnen van de van de westerse esoterie John van Schaik, Jacob Slavenburg ISBN 789020208740 Bindwijze: Paperback Aantal pagina's: 296 Afmetingen: 25 x 150 x 230 mm Gewicht: 436 gram VBK Media, Utrecht, 2012 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl

Magie, mythen en mystiek

Een handboek van de westerse esoterische stromingen Tot aan de Verlichting is er niets 'geheim' aan esoterie. Met de opkomst van het materialisme verdwijnt esoterie uit de mainstream en wordt 'geheim'. Zo ontstaan de esoterische bewegingen van de twintigste eeuw. Thema's in dit boek zijn: Goden en godinnen; universele mythen; de 'esoterische' Paulus; de mystiek van Hildegard tot Teresa; de Tempeliers; Dante's goddelijke komedie; esoterie in de Gouden Eeuw; Newton als alchemist; de orde van de Golden Dawn en goeroes in onze cultuur.

Geheimen en onthullingen van de westerse esoterie John van Schaik, Jacob Slavenburg ISBN 9789020208245 Bindwijze: Paperback Aantal pagina's: 296 Afmetingen: 25 x 150 x 230 mm Gewicht: 436 gram VBK Media, Utrecht, 2012 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Een vernieuwer van het oude weten

De auteur van dit boek neemt de lezer bij de hand en laat hem stap voor stap kennis maken met de gedachtenwereld van Rudolf Steiner. Aan het eind van ieder hoofdstuk zet hij een ‘literair pad’ uit van boeken die het beste gelezen kunnen worden om meer begrip te krijgen voor de indringende getuigenissen van deze grote ziener. Een inzicht dat nauwelijks te verkrijgen is door zomaar in een van zijn zeer vele boeken te gaan lezen. De auteur, die eerder twee boeken en vele artikelen over de gnosis schreef, vindt dat Steiner een te grote persoonlijkheid is om door een of andere vereniging (de antroposofische) geclaimed te worden als haar exclusief bezit. De beelden die Steiner oproept zijn universeel. Ze tonen de samenhang van lichaam, ziel en geest, als onderdeel van een oneindig kosmisch gebeuren in een doorlopende cyclus van geboorte en wedergeboorte. Inzich in deze cyclus kan de mens verrijken en hem bewuster doen leven. Vandaar dat Steiner ook vele praktische zaken uitdiept; ware antroposofie is geen filosofie, maar een levenshouding. We vinden deze terug in bijvoorbeeld het onderwijs (de ‘vrije scholen’), de holistische geneeskunde en de biologisch-dynamische landbouw. Doordat de auteur zelf geen antroposoof is, kan hij over dit complexe onderwerp met de nodige afstand spreken. Hij herkent in de beelden die Steiner oproept vele gelijkenissen met de rijke beeldentaal van de oude gnostici. Het oude weten is op een weergaloze wijze door Steiner opnieuw verwoord in een taal en op een bewustzijnsniveau die passen in deze tijd.

Rudolf Steiner ISBN 9789020255447 Paperback, ca. 110 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1991 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

De theosofie en de meesters

Ter gelegenheid van de honderdste sterfdag van Helena Petrovna Blavatsky schetst de auteur in deze nieuwe uitgave in de Hermesreeks in kort bestek het levensverhaal van mevrouw Blavatsky voor meerdere uitleg vatbaar zijn, haar nagelaten geschriften zijn dat niet. Met een tomeloze vaart heeft ze lang vergeten wijsheden weer naar boven gehaald en deze vaak als een overrompelende waterval over ons heen gestort. Het lezen van haar boeken, waarin ze de geheime kennis aller eeuwen weer zichtbaar maakt en verrijkt met haar uitvoerige commentaren, vergt dan ook een gezond uithoudingsvermogen. In de vaak diepzinnige geschriften komen vrijwel alle belangrijke levensvragen aan bod. Om de leringen van mevrouw Blavatsky voor een geïnteresseerd publiek van niet in de theosofie geschoolde lezers theosofische huize is, in dit boek een samenvattend overzicht van de belangrijkste werken van Blavatsky. Zo kunnen we kennis nemen van een uiterst belangrijke geestelijke stroming waarvan de uitstraling tot op de dag van vandaag voelbaar is.

H.P. Blavatsky was de voornaamste oprichtster van de Theosofische vereniging. Theosofie of goddelijke wijsheid, is volgens haar de grondslag en de basis van alle wereldgodsdiensten en filosofieën, onderricht en beoefend door enkele uitverkorenen sinds de mens een denkend wezen werd. Schrijver, zelf geen theosoof, raakte tijdens zijn geschiedenisstudie geboeid door diverse geestelijke stromingen. Ter gelegenheid van haar 100e sterfdag geeft hij in dit boekje een overzicht van haar leven en licht hij haar belangrijkste werken toe o.a. 'De geheime leer' en 'Isis ontsluierd'. Dit boek bestaat uit een proloog, 5 hoofdstukken waarbij aan het eind van ieder hoofdstuk een literatuuropgave wordt gegeven, een epiloog en noten. In langwerpige pocketvorm uitgegeven met op de kaft een foto van mevrouw Blavatsky. De schrijver is er volledig in geslaagd om voor geïnteresseerden een beeld te geven van H.P. Blavatsky.

NBD Biblion, Vera Blok

H.P. Blavatsky

ISBN 9789020210309 Paperback, 134 pagina's Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1991 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Inzicht in de betekenis van de Nag Hammadi-vondst voor de mens van nu

Met het gereedkomen van de integrale Nederlandse vertaling van de Nag Hammadi-geschriften groeit ook de behoefte aan meer inzicht in deze inspirerende teksten. Jacoh Slavenhurg, een van de vertalers van deze geschriften en auteur van vele boeken over dit onderwerp, gaat in deze uitgave dieper in op het wezen en de boeiende inhoud van deze geschriften. Ondanks de veelkleurigheid van de ruim veertig teksten is er toch een duidelijke lijn te bespeuren. Door deze lijn te volgen worden de teksten een stuk toegankelijker. Door hoofden bijzaken te scheiden, ontstaat er een helderder inzicht en komt (te diepere betekenis bloot te liggen. De auteur werkt ter verduidelijking niet diverse schema's en gebruikt tekstfragmenten om (te achterliggende context aan te geven. Het boek is een schier onmisbare steun bij liet lezen van de Nag Hammadi-geschriften. Daarnaast is het zeer lezenswaard voor allen die geïnteresseerd zijn in de binnenkant van de gnosis. Zo gaat Slavenburg diep in op het godsbegrip in de westerse cultuur. op de functie van zelfkennis, op de samenhang tussen persoonlijkheid en individualiteit en de verbinding met het diepere Zelf. Ook staat hij stil bij het wankele evenwicht tussen geest en materie en de plaats van de ziel daartussen. Velen zullen er een antwoord in vinden op zingev ingsvragen van deze tijd. Want gnosis blijkt actueler dan ooit.

Dit boek is bedoeld als een inleiding op en een commentaar bij de Nag Hammadi-geschriften, leren codices uit de vierde eeuw, de grootste verzameling gnostische geschriften die bekend is. Een Nederlandse vertaling daarvan verscheen recent. Slavenburg, één der vertalers, vertelt daarover en licht de betekenis van de geschriften vervolgens toe aan de hand van een aantal kernwoorden uit (uitvoerig) geciteerde passages: geest, ziel, verlossing, zelfkennis en andere. De uitleg van Slavenburg beweegt zich voortdurend tussen wetenschap en apologie. Hij verdedigt de gnostische opvattingen als een verlossende levenshouding voor moderne mensen, op grond van een grote vertrouwdheid met de geschriften. Wisselend mild en scherp kritiseert hij daarbij kerkelijk christendom, New Age (dat oppervlakkig gebruik maakt van gnostische wijsheden) en de historisch-kritische tekstwetenschap. Een register ontbreekt; wel zijn vijf gnostische schema's opgenomen. Voor wie ingeleid wil worden in de gnostiek, vormt dit boek een verantwoord begin. Op de omslag een (kleine) foto van de geopende codex VIII.

Redactie

Een sleutel tot gnosis

ISBN 9789020281125 Paperback, 112 pag.

Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1997 tweede druk, 2000 derde druk, 2005 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Ein blick in die Bedeutung des Textfundes von Nag Hammadi für den Menschen van heute

Aanvullende informatie over de vertaling van dit boek.

Ein Schlüssel zur Gnosis

ISBN 90 6732 292 X Broschiert, 131 Seiten DRP-Rosenkreutz Verlag, Birnbach 2003 Bestel het boek via DRP Rosenkreutz Verlag

Maria Magdalena, het ontkende mysterie

Maria Magdalena was geen prostituee. Integendeel, ze was een ingewijde, een 'vrouw die het Al kent', zoals pas ontdekte bronnen over haar verhalen. Ze onderwees als apostola apostolorum (apostel der apostelen) de mannelijke apostelen, haar broeders. En ze was de geliefde van Jezus. Veel is er over haar geromantiseerd. In de Bijbel is ze bijkans weggeschreven en in de kerkelijke traditie tot zondares gemaakt. Recentelijk ontdekte bronnen geven een totaal ander beeld. Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg neemt de lezer op meeslepende wijze mee op zijn zoektocht naar de ware Maria Magdalena. In dit boek laat hij ook zien dat Maria Magdalena niet de eerste vrouw is in de geschiedenis van het jodendom en christendom die 'weggeschreven' is. Het vrouwelijke is lange tijd door veel religies als bedreigend gezien, verdacht gemaakt en weggedrukt. Een eerherstel van Maria Magdalena opent ook wegen naar een bevrijdende integratie tussen het mannelijke en vrouwelijke.

Het Maria Magdalena Mysterie, De vrouw die Jezus liefhad ISBN 9789462496620 eBook ePub Walburg Pers, Zutphen, 2021 160 pag. Bestel het e-boek via Walburg Pers, lokale boekhandel of internet. 9789462496408 Paperback Walburg Pers, Zutphen, 2021 Bestel het boek via Walburg Pers, lokale boekhandel of internet.

De esoterische traditie door de eeuwen heen

Al vanaf den beginne heeft men nagedacht over de zin van het bestaan en het goddelijke. Naast het pad van de rede en het pad van het geloof is er een derde weg: het pad van de gnosis. De drie paden zijn op vele manieren met elkaar verbonden. In dit boek worden die verbindingen zichtbaar en zien we de samenhang tussen de verschillende onderwerpen, stromingen en personen, zoals het oude Egypte, kosmologie, Griekse filosofen, Hindoeïsme, Boeddhisme, Taoïsme, het mystieke jodendom, Jezus van Nazareth, Bijbel, Nag Hammadi en apokriefen, gnosis en orthodoxie in het christendom, Mani en Mohammed, de Kelten, kerkvaders en concilies, mystiek, katharen, graallegenden, Hermes en de hermetische traditie, alchemie, kabbala, mystieke Islam, soefisme, rozenkruis, vrijmetselarij, theosofie, Rudolf Steiner, Gurdjieff, C.G. Jung en vele andere. Een overzichtelijk handboek van de grote geestelijke stromingen der mensheid.

Deze verzorgde uitgave bevat een overzicht op handboekniveau van de aard maar vooral de samenhang tussen de grote religieuze en filosofische stromingen die de mensheid sinds haar ontstaan heeft gekend, met nadruk op de esoterische traditie. Hierbij breken de auteurs een lans voor de verbondenheid tussen rede, geloof en vooral gnosis. De beide nationaal bekende publicisten over esoterie benadrukken hun aanname dat exoterisch en esoterische uitingen elkaar nodig hebben om niet dogmatisch of zweverig te worden. De kracht van dit even informatief, boeiend gebrachte, met tekstcitaten ondersteunde en chronologisch gestructureerde overzicht van het oude Egypte tot en met New Age ligt vooral in de inzichtelijk gepresenteerde invloeden en parallellen die worden getrokken tussen de verschillende onderwerpen, stromingen en personen. Tevens ontmaskeren ze enkele moderne mythen zoals een verbond tussen de katharen en de Graalridders. Een must voor ieder in (alternatieve) geestelijke stromingen geïnteresseerde lezer. Met een twaalf bladzijden tellend kleurkatern, geraadpleegde literatuur en register.

Redactie

Westerse esoterie en oosterse wijsheid J. Slavenburg

ISBN 9789020203974 Hardcover, 1170 pag. Zwart-wit en kleurenillustraties Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2010 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

De verborgen agenda van bijbelschrijvers

Wie waren de echte schrijvers van de evangeliën? Wie nam in de vroege kerk de beslissing over wat wel en niet in de Bijbel terechtkwam? Waarom mochten de apocriefe en gnostische evangeliën niet meer gelezen worden? Wat was de echte relatie tussen Jezus en Maria Magdalena? Pas generaties na Jezus' dood werden de evangeliën samen­gesteld door onbekende schrijvers met een eigen agenda. Die verhalen werden in de eerste eeuwen talloze malen 'verbeterd' om ze te laten sporen met nieuwe geloofsregels en uitgedachte dogma's. In dat proces werden zeer oorspronkelijke en vroege geschriften vernietigd. Valsheid in Geschrifte onthult op uiterst toegankelijke wijze de manier waarop bijbelteksten in de loop der eeuwen werden gemanipuleerd tot de vorm zoals wij die nu kennen. Verder geeft het inzicht in het vroegste christendom en de persoon Jezus, onder meer aan de hand van pas ontdekte bronnen. Aangepaste negende druk!

Valsheid in geschrifte ISBN 9789057303500 Genaaid gebrocheerd, 192 pag. Walburg Pers, Zutphen, 2005 Aangepaste negende druk, 2020 Bestel het boek via Walburg Pers Bestel het E-book bij bol bij deslegte.com

Een onthullende blik op het vroegste christendom (30 - 70 na Chr.)

Er zijn heel weinig boeken geschreven over het vroegste christendom uit de allereerste tijd, nog voor het ontstaan van de evangeliën. Dit komt mede omdat er weinig bronnen uit die periode leken te bestaan. Daardoor bestaat bij velen nog steeds het beeld van een zich van aanvang af harmonisch ontwikkelende wereldkerk. Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg toont aan de hand van uitputtend bronnenonderzoek aan dat dit een vals beeld is. Er is praktisch geen enkele overeenkomst tussen de kerken van vandaag en de vroegste christelijke gemeenten. De 'oudste' christenen zouden zich op geen enkele manier in de kerkdiensten van vandaag herkennen. Het allervroegste en nog zeer joodse christendom mag dan ook zeker nog geen 'kerk' genoemd worden. Een vastomlijnde theologie was niet aanwezig. Een duidelijke geloofsleer ontbrak. Van een canon, een vaste hiërarchie of een duidelijk gezag was nog geen sprake. De auteur legt een fascinerend beeld bloot van de oergemeente voor Ge val van Jeruzalem. Opvallend daarin is vooral de gestalte van Jacobus, een broer van Jezus, die niet alleen de onbetwiste leider van de Jeruzalem gemeente bleek te zijn, maar ook de spiritueel leidsman van de gezamenlijke gemeenten. Al in het vroegste begin waren er echter spanningen tussen Grieks sprekende en Aramees sprekende christelijke joden; en later ook tussen christenen uit de 'heidenen' en christenen uit de joden. Toc 1 zijn de verschillen tussen Paulus en Jacobus minder groot dan vaak wordt verondersteld. Conservatieve extremisten van beide richtingen stonden desondanks onverzoenlijk tegenover elkaar. Jezus werd door velen in het vroegste christendom gezien als de goddelijke leraar die 'achter de wet' Gods ware bedoelingen onthulde. Daarbij heeft hij, volgens de auteur, nooit een 'leergezag' uitgedragen, doch een weg gewezen. Zijn eerste volgelingen werden dan ook 'mensen van de Weg' genoemd. De 'ethiek' van Jezus werd als een wegwijzer naar het Koninkrijk gezien. Opus Posthuum wordt afgesloten niet als appendix een verzameling logia, bekende en onbekende uitspraken van Jezus. Slavenhurg laat zien dat de ‘logia-bron’ van groot belang is geweest voor de ontwikkeling van de jonge gemeente en dat Jezus die als een Opus Posthuum voor het nageslacht heeft achtergelaten. Een uiterst belangwekkende publicatie!

Na de dood van Jezus van Nazareth ontstond binnen het jodendom een beweging die in korte tijd zich vooral buiten de grenzen van het jodendom uitbreidde. Dit leidde ertoe dat een nieuwe godsdienst ontstond: het christendom. Generaties lang is men gewend geweest om deze ontwikkeling als een vanzelfsprekendheid en genadebewijs van Godswege te zien, maar sinds de jaren zestig is dit beeld in toenemende mate verstoord doordat men steeds meer aandacht kreeg voor de alternatieven die in de eerste eeuw hebben bestaan: volgelingen van Jezus die binnen het jodendom wilden blijven of die een heel ander type godsdienst aanhingen met nadruk op verborgen kennis. De auteur van dit boek is al jaren lang bezig met deze alternatieve stromingen en heeft zijn bevindingen op goed leesbare wijze op papier gezet, waarbij hij veel citeert uit bekende en minder bekende bronnen. Daarmee is ook het probleem aangegeven met dit boek en met boeken over het vroegste christendom in het algemeen: door de historische onbetrouwbaarheid van de bewaard gebleven bronnen blijft elke reconstructie onzeker, ook deze. Voor dit boek bestaat zeker belangstelling, maar niet bij de rechtervleugel van de kerk. Het is meer voor mensen met een religieuze of historische belangstelling die nieuwe wegen zoeken.

Prof. dr. K.A.D. Smelik

Opus Posthuum

ISBN 9789020285598 Hardcover, 204 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2001 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Een reis door het tijdloze

Mystieke ervaringen treffen we in ieder tijdvak en in iedere cultuur aan. In dit boek beschrijft de auteur vooral de mystiek in het Westen. Na een inleiding over het begrip mystiek, vangt een reis aan door dertig eeuwen mystieke ervaringen. In de kernachtige uitspraken van Lao Tse, de allegorische mystiek van Origenes en de wonderbaarlijke geschriften van pscudo-Dionysius de Areopagiet, maar ook in de intrigerende Soefi-mystiek is nog veel herkenbaars te vinden voor onze tijd. Ongemeen boeiend is ook de mystiek uit de Middeleeuwen, met een zeer opvallende plaats voor de vrouwelijke mystiek. Hildegard von Bingen, Mechtild van Maagdenberg, Gertrudis de Grote en natuurlijk Hadewijch zijn zeker zo bekend als Bernardus van Clairvaux, Meester Eckehart en Jan van Ruusbroec. Naast de 'mystiek van de geest' zien we in dat tijdvak ook vele emotionele mystieke uitingen zoals in de lijdensmystiek. Joannes van het Kruis, Theresa van Avilla, Jacob Boehme, Blaise Pascal, Emmanuel Swedenborg en William Blake plaveien het pad naar de twintigste eeuw, waarin mystiek en spiritualiteit een ander aanzien krijgen. En weer zijn het veel vrouwen naast bijvoorbeeld Dag Hammarskjöld en Erik van Ruysbeek, die tot een indringende vorm van spiritualiteit komen, zoals Evelyn Underhill, Simone Weil, Zohra Bertrand en Mária Hillen.

De auteur van deze kleine inleiding tot de mystiek en de daaraan verwante spiritualiteit publiceerde eerder over esoterische ('verborgen') christelijke religie en gnosis. De schrijver wil het verschijnsel mystiek 'terugplaatsen in het dagelijks leven' en omschrijft het als de liefdes-ervaring van eenwording met God, met het Al. Na een beschrijving van mystiek in Oost en West - o.a. boeddhisme, taoisme, soefisme en joodse mystiek - is er aparte aandacht voor de christelijke mystiek in de oudheid. Centraal in dit boek staan de middeleeuwse mystici, zoals Hildegard von Bingen, Hadewijch, Bernard van Clairvaux, Eckehart en Ruusbroec. De 'nabloeiers' aan deze tak van de mystiek zijn o.a. Teresa van Avila, Jan van het Kruis en Jacob Böhme. Waar het om de mystiek in onze tijd gaat, worden Evelyn Underhill, Simone Weil, Dag Hammarskjöld en Teilhard de Chardin beschreven. Vele citaten uit mystieke teksten larderen deze kernachtige introductie tot het verschijnsel mystiek en leven en werk van oude en moderne mystici. K. Scholten Wassink

Mystiek en spiritualiteit ISBN 9789020275216 Paperback, 156 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes Deventer 1994 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Samen één en toch twee, een spirituele ontdekkingsreis

Een fascinerend boek over het oerverlangen van de mens om weer één te worden. Wij mensen kennen een diep verlangen om ons te verbinden en te verenigen. Waar komt die heimwee vandaan? En als die diepe wens gestild lijkt in een relatie, waarom volgen er dan zo vaak teleurstellingen? Met deze en andere vragen gaat Jacob Slavenburg op onderzoek uit. Zijn reis begint op het terrein van de 'uiterlijke geschiedenis', bij de tijdperken van de grote Moedergodin, en van het patriarchaat. Daarna onderzoekt hij de beweging achter de historische feiten. Was er werkelijk een splitsing in mannelijk en vrouwelijk en waar zou deze dan voor dienen? Via een omweg naar de hemel maken auteur en lezer kennis met het fenomeen 'tweelingzielen'. Ten slotte, terug op aarde, valt ons de chemie op tussen het mannelijke en het vrouwelijke. Hier vinden we licht en duisternis, animus en anima, man en vrouw. Hier kunnen we ons van die schijnbare tegenstellingen bewust worden; hier vinden we antwoorden op onze vragen.

De cultuurhistoricus is bekend door boeken over religieuze visies die in de loop van de kerkgeschiedenis verloren gegaan en onderdrukt zijn. In deze boeken baseerde hij zich o.a. op de vondst van de z.g. Nag Hammadi-geschriften. In dit boek staat de eenwording van mens, God en wereld centraal, een eenwording die ook vraagt om de vereniging van het mannelijke en het vrouwelijke in elk individu - ook wel aangeduid als 'androgynie'. In een eerste deel van het boek wordt de geschiedenis van de beeldvorming omtrent man en vrouw weergegeven naast het door de tijd heen veranderende godsbeeld (van God als de Geest of Vader/Moeder naar een exclusief mannelijke God). In een tweede deel buigt de auteur zich over de plaats die resp. geest, ziel en lichaam in ons heel- en eenwordingsproces innemen, waarbij ook de rol van seksualiteit wordt besproken. Een derde deel gaat over het innerlijke, alchemistische proces waarin het mannelijke en het vrouwelijke in ons met elkaar worden verenigd, zodat we komen tot eenheid van lichaam, ziel en geest. Een en ander werpt een ander licht op de verhouding man-vrouw, huwelijk, romantische opvattingen over 'tweelingzielen' etc. Met uitgebreide noten en literatuurlijst. Licht herziene druk.

P.O. Kampschuur

ISBN 9025957986 Paperback, 172 pag. Uitgeverij Ten Have, Kampen, 2007

Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Van Mythe naar beleving

De beeldschone Psyche wordt bemind door de goddelijke Eros. Dat is de kern van een legendarisch liefdesverhaal uit een roman van de Romeinse schrijver Apuleius. Psyche is het Griekse woord voor ziel en Eros staat voor het liefdesstreven. Het is de hermetische symboliek van de hieros gamos, de heilige spirituele bruiloft. Om dit te kunnen ervaren is een metamorfose, een transformatie, nodig. De roman van Apuleius eindigt dan ook met een inwijdingservaring. Een intieme inwijding in de mysteriën van de moeder-godin Isis. Al deze archetypen (oerbeelden) liggen opgesloten in ieder mens. Ont-dekking hiervan kan leiden tot een bewuster en rijker leven. Dit boek kan daarbij een goede gids zijn.

Liefde en Inwijding J. Slavenburg ISBN 9789020202298 Paperback, 124 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2008 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Een verborgen geschiedenis

Naast een 'uiterlijk' (exoterisch) christendom heeft er altijd een 'innerlijk'(esoterisch) christendom bestaan. Het esoterisch christendom is geen institutioneel, politiek of sociaal christendom, maar een innerlijke beleving daarvan. Vormen daarvan zijn ondermeer de gnostiek uit de eerste eeuwen, maar eveneens het katharisme, de middeleeuwse mystiek, de christelijke kabbala, de alchemie, en de graallegenden. Vanaf de zeventiende eeuw is het esoterisch christendom vertegenwoordigd door mensen als Jacob Böhme, Emmanuel Swedenborg, G.Gurdjieff, Rudolf Steiner en Carl Gustav Jung. Ook de new-agebeweging houdt zich bezig met de esoterische zijde van de grote bestaande godsdiensten. De laatste jaren is er van wetenschappelijke zijde eveneens sterke interesse in de westerse esoterie en verschijnen er belangwekkende publicaties.

De auteur heeft al ruim een dozijn boeken gepubliceerd over dit en aanverwante thema's. Hij was medevertaler in het Nederlands van de Nag-Hammadi geschriften, die in 1945 werden gevonden, in de jaren zeventig vertaald werden en die gehele nieuwe inzichten in het christendom volgens de gnosis boden; hij geldt algemeen als deskundig. In dit boek geeft hij een algemene, voor de geïnteresseerde leek bestemde inleiding in deze relatief onbekende onderstroom van het christendom. Het betoog is historisch opgebouwd, van voorchristelijke oorsprongen via de gnosis in de eerste eeuwen en de middeleeuwse mystiek tot de moderne tijd, waarin dan ook het werk van Rudolf Steiner, Gurdjieff, Jung en andere relatief recente auteurs kort besproken worden. Het boek handhaaft een goed evenwicht tussen een populaire schrijfstijl en wetenschappelijke aanpak; de ruim vierhonderd, veelal gedetailleerde literatuurverwijzingen maken het boek ook voor de onderzoeker waardevol.

Dr. H.S. Verbrugh

Inleiding tot het esoterisch Christendom

ISBN 9789020283990 Paperback, 180 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, 2005 tweede druk 2006 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl. Bestel het boek via Ankh-Hermes

Tekst en toelichting

Het Evangelie van Thomas bevat 114 uitspraken van Jezus. Deels bekende, deels tot voor kort onbekende. Het evangelie werd teruggevonden tussen andere oude teksten in een kruik bij Nag Hammadi in 1945. Het werd op slag het meest beroemde geschrift uit de spectaculaire handschriftenvondst. Steeds meer wetenschappers plaatsen de oudste laag van dit bijzondere evangelie vrij kort na de dood van Jezus. Dat wil zeggen dat het daarmee het oudste op schrift gestelde evangelie zou zijn en, met de brieven van Paulus, tot de allervroegste christelijke geschriften zou behoren. Belangrijker nog dan de datering is de inhoud. Het bestaat louter uit logia, uitspraken van Jezus. Theologie is er nauwelijks of niet in te vinden en over kruis en opstanding wordt niet gesproken. De uitspraken van Jezus zijn sterk gericht op de weg die de mens mag gaan om tot een 'nieuwe mens' te worden. In die zin hebben ze in twintig eeuwen nauwelijks iets aan kracht en betekenis ingeboet.

Een vertaling en toelichting van het Thomas-Evangelie van de hand van gnosiskenner en cultuurhistoricus Jacob Slavenburg, eerder verschenen onder de titel 'Thomas en zijn evangelie' (1996). Het Thomasevangelie is een koptisch geschrift (derde eeuw na Christus) dat deel uitmaakt van de Nag-Hammadi bibliotheek. Het vertoont zowel significante overeenkomsten als opmerkelijke verschillen met de canonieke evangeliën. Indeling: inleiding op het Thomasevangelie, vertaling met toelichtende noten per vers, excurs over de 'geheime woorden' van Jezus in het Thomasevangelie. De auteur legt de nadruk op de actualiteit van het Thomasevangelie dat, zonder theologische ballast, de persoon van Jezus dichterbij brengt, op een manier die aansluit bij de 'dieptepsychologische lezing' van de bijbel. Een handzame uitgave van het Thomasevangelie voor mensen die geïnteresseerd zijn in buitenbijbelse geschriften over Jezus.

Het Thomas-Evangelie ISBN 9-02021-3830 Paperback, 122 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2001 Derde druk, 2004 Vierde druk, 2006 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Nieuwe bronnen over Jezus en de vrouw uit Magdala

In deze tijd wordt Jezus letterlijk herontdekt. De herontdekking voltrekt zich over een breed terrein. In de wetenschap is men door allerlei nieuwe handschriftenvondsten naarstig het beeld van Jezus aan het bijstellen. Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg, bekend van zijn boeken over het vroege christendom, de Nag Hammadi-geschriften en de eenheid van het mannelijke en vrouwelijke, legt in dit boek oude en nieuwe bronnen naast elkaar om tot een vollediger beeld van Jezus en ook van Maria Magdalena te komen. In zijn onderzoek betrekt hij ook, weliswaar met de nodige kritische noten, 'openbaringen' uit alle tijden. Vergelijking van oude overleveringen, nieuw ontdekte handschriften en recente openbaringen levert een fascinerend beeld op. Het testament valt open. We raken in staat meer te begrijpen van die wonderlijke man uit het begin van onze jaartelling en van zijn eigen zieleverbinding met een der grootste vrouwen uit de wereldgeschiedenis, Maria Magdalena. Zin en betekenis van deze beide levens, ook voor de mens van nu, krijgen een heel Andre kleur. Het palet wordt voller.

Dit boek geeft de nieuwe inzichten weer van de laatste jaren over het Nieuwe Testament. Nieuwe bronnen waren bijvoorbeeld het Thomas-evangelie en de Nag Hammadi-geschriften. Drs. Jacob Slavenburg die al veel boeken over het ontstaan van het Christendom en de gnosis op zijn naam heeft staan, brengt in dit boek op een voor ieder begrijpelijke wijze bijeen wat zoal ontdekt is in de laatste jaren. De al enkele jaren bekende, maar daarom niet minder spectaculaire feiten over het leven van Jezus geeft hij weer: het feit dat Jezus gehuwd is geweest met Maria Magdalena en dat uit deze verbintenis kinderen geboren zijn, vervolgens dat diezelfde Maria, de vrouw uit Magdala, niet te verwarren met de overspelige vrouw uit het evangelie, een hoger ingewijde was die op een geestelijk hoger plan stond dan de apostelen en hen onderrichtte. Ook kwesties als de maagdelijke geboorte van Jezus en of Hij lid van de Essenen is geweest, komen aan de orde. In andere boeken van Slavenburg worden de meer wetenschappelijke kansen van dit alles belicht. Dit boek is voor een breder publiek geschreven en daarom heel toegankelijk.

Dr. H. Chr. van Bemmel

Het openvallend testament

ISBN 9789020282443 Paperback, 147 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes , Deventer, 2001 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Het mysterie van de tombe van Jezus, Maria Magdalena en Judas

In 1980 wordt in Jeruzalem een graftombe gevonden met beenderenkistjes uit de eerste eeuw. Het graf blijkt geheel intact en van de inscripties wordt vastgesteld dat ze authentiek zijn. Pas 15 jaar later wordt bij toeval ontdekt dat de namen in de inscripties een wonderlijke combinatie vormen: ‘Jezus zoon van Jozef’, ‘Maria’, ‘Mariamme de lerares’, ‘Jozef’, ‘Mattheus’ en ‘Judas zoon van Jezus’. Deze ontdekking haalt in 1996 de pers, maar daarna wordt het weer stil.

De recente ontdekking van een ander beenderenkistje leidt tot een documentaire over de vondst door Discovery Channel. De theologische wereld blijkt sceptisch. De gevonden namen waren in de tijd van Jezus zeer gebruikelijk. Aan de unieke combinatie wordt voorbijgegaan. Wat kan men anders? De gedachte overwegen dat Jezus niet in het lichaam opgestaan is? Dat Jezus getrouwd was met Mariamme (Magdalena) en dat ze samen een kind hadden? Inmiddels heeft DNA-onderzoek plaatsgevonden, hebben wiskundigen een kansberekening gemaakt en lijkt uit steeds meer details dat na tweeduizend jaar het graf van Jezus en zijn naaste familie teruggevonden is.

VPRO • OVT - 16 september 2007 - uur 2 (7 min) Omroep Gelderland • Tendens - 23 september 2007

ISBN 9789057305146 Genaaid gebrocheerd, 159 pag. Walburg Pers, Zutphen 2007 Bestel het boek via Walburg Pers Bestel het E-book bij bol

Geheime vroegchristelijke teksten

Een magiër wordt boven Rome door Petrus uit de lucht gehaald; Judas krijgt een bijzondere opdracht; Jezus leert een weg naar vrede en geluk; Christus bezoekt het dodenrijk... In de eerste eeuwen van het christendom werd er veel geschreven: evangeliën, brieven, openbaringen, (ver)handelingen en andere teksten. Slechts enkele daarvan zijn opgenomen in het Nieuwe Testament, dat werd samengesteld toen er al sprake was van een door de orthodoxie gevormde leer. Veel inspirerende en vaak ontroerende geschriften, getuigenissen van een indringende spiritualiteit, zijn toentertijd door de kerk vernietigd. Een deel van deze boeiende literatuur is teruggevonden. In dit boek zijn al die ‘geheime’ teksten gebundeld. Het is daarmee de eerste complete uitgave van vrijwel alle apokriefe geschriften uit de eerste vier eeuwen in de Nederlandse taal. De eerste vrijwel complete uitgave van alle apokriefe geschriften uit de eerste vier eeuwen in de nederlandse taal.

Onder redactie van Jacob van Slavenburg, cultuurhistoricus en auteur van vele boeken over het (vroege) christendom, verscheen 'Het grote boek der Apokriefen'. Dit verzorgde boek met het voor deze serie bekende langwerpige formaat is de eerste vrijwel complete uitgave in het Nederlands van alle apocriefe geschriften uit de eerste vier eeuwen. Dit zijn bepaalde boeken die niet tot de canon van de Bijbel gerekend worden. Een deel ervan wordt binnen het christendom wel gebruikt, maar hebben minder gezag dan de 'echte' Bijbelboeken. In de meer dan 1150 pagina's komen tientallen geschriften aan bod, elk binnen een bepaalde rubriek en voorafgegaan door een korte en zeer toegankelijke inleiding (plus eindnoten, een literatuuropgave en uitgebreide index). Ook de vlotte vertaling maakt het boek buitengewoon goed leesbaar. Een aanrader voor een ieder die in het (vroege) christendom geïnteresseerd is, zowel voor de kenners als voor mensen die nog niet zo veel over het onderwerp weten.

Redactie

Het Grote Boek der Apokriefen J. Slavenburg

ISBN 9789020203578 Hardcover, 1170 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2009 Bestel het boek via Ankh-Hermes

Kerkelijke beelden over vrouw en seksualiteit; een verbijsterende geschiedenis.

Eeuwenlang zijn vrouwelijke waarden onderdrukt, en zijn vrouwen als minderwaardig gezien. Nog steeds werkt die oude kijk in ieder van ons door; vrouwen worden binnen de katholieke kerk nog altijd als ongeschikt voor een kerkelijke functie gezien. Welke beelden over het vrouwelijke leven er in de geschiedenis en in onszelf? Heeft de emancipatie wel echt gelijkberechtiging gebracht of kijken we nog steeds door mannelijke ogen? Is er een andere weg? Slavenburg laat zien dat streven naar de eenwording wat anders is dan een terugkeer naar het matriarchaat. De weg naar de toekomst is niet de weg van de macht (van wie het voor het zeggen heeft), maar de weg van de spiritualiteit. Het woord spiritualiteit komt van het Latijnse spiritus, geest. En dit heeft niets met kerk en klooster te maken. Vandaag de dag vindt men meer spiritualiteit buiten de kerkelijke kaders dan daarbinnen, en daarbij hebben vrouwen het voortouw genomen.

..En de man zal heersen….” J. Slavenburg ISBN 9789076277424 Paperback, 160 pag. BF Uitgeverij, Amstelveen, 2008. Dit boek is een bijgewerkte en herziene herdruk van ‘De mislukte man’ (Zutphen 1996). Bestel het boek via Symbolon

Inzicht in de ontwikkeling van het christendom (met het accent op de eerste vijf eeuwen)

Centraal bij het schrijven van dit boek stond de vraag: hoe is het mogelijk dat tweeduizend jaar christendom, ondanks alle pretenties, nog steeds niet geleid heeft tot een algehele wereldvrede en een broederlijk samengaan van alle mensen en volkeren? Het is dan uiterst boeiend om te ontdekken dat het vroege christendom er zo heel anders uitzag dan de kerk van nu. Dogma's en leergezag, groeiend onbegrip over de relatie tussen de mens Jezus en de geest van Christus, vermaterialisering van de spiritualiteit, macht en institutionalisering; dit alles vormde zich in een proces van eeuwen. En dan zien we dat in bepaalde opvattingen zoals die over oorlog en vrede, of bijvoorbeeld over de vrouw en de seksualiteit, of over het Goddelijk principe en over de wederkomst van Christus vaak weinig meer is terug te vinden van de dynamische leringen van Jezus (zoals die aan de hand van vaak nog onbekende bronnen weergegeven zijn in Een ander testament van dezelfde schrijver). Nauwgezet volgt de auteur het pad door de geschiedenis. Anders dan in De geheime woorden, waarin de gnostische traditie centraal staat, wordt in dit boek ruime aandacht besteed aan kerkvaders, mystici en hervormers; aan de opkomst van het pausdom, de verscheurende concilies en theologische haarkloverij. Daarvoor is gebruik gemaakt van een omvangrijk bronnen- en literatuuronderzoek. De wonderbaarlijke Simon de Tovenaar en zijn fascinerende vrouw Helena; de ketterbestrijder Irenaeus van Lyon en diens antwoord op reïncarnatie; de zichzelf castrerende mysticus Origenes en de door anderen ontmande Abélard, met zijn geliefde Héloïse; het seksvijandige kerkvaderlijke trio Ambrosius, Hieronymus en Augustinus en de sombere zondeleer; de zichzelf kastijdende Christine Ebner en de weergaloos prekende mysticus Eckehart; Calvijn, Paracelsus, Swedenborg, Blaise Pascal, Isaac Newton, William Blake en nog vele anderen trekken aan het oog van de lezer voorbij als in een bonte stoet. Prachtige citaten uit mystieke werken, maar ook schokkende uitspraken van kerkprelaten, verduidelijken deze kritische cultuurgeschiedenis van het christendom; een christendom dat volgens de auteur in de Nieuwe Tijd een geheel ander aanzien zal krijgen.

Dit werk is te beschouwen als een cultuurgeschiedenis van het christendom, zoals de schrijver zelf opmerkt. Het is echter geen gewone geschiedenis van het christendom maar een geschiedenis die vooral de aandacht richt op wat buiten de gevestigde kerk plaatsvond. Daar wordt ook de titel door verklaard. Veel waardevols is nl. in de loop der eeuwen terzijde geschoven. Gedacht wordt daarbij aan het gnosticisme, aan de apocriefe bijbelteksten, zoals het evangelie van Thomas, aan de Mithras-cultus en aan de eerste kerkvaders. Ook echter wordt aandacht besteed aan de latere mystici, aan de reformatie en aan de huidige New Age-beweging. Een groot aantal citaten verduidelijkt het betoog van de schrijver. Omdat het boek in kort bestek een groot aantal stromingen weergeeft is het niet alleen boeiend voor kerkhistorici, maar ook geschikt voor de leek die zich interesseert voor wat zich binnen en buiten het christendom afspeelt. De auteur publiceerde eerder verschillende boeken over het vroege christendom, gnosis, theosofie en antroposofie.

Dr. H. Chr. van Bemmel

De verloren erfenis

ISBN 9789020255973 Paperback, 334 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer 1993 Tweede druk, 1995 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

A herança perdida de Jesus (vertaling in het Portugees)

A verdadeira história das origens do cristianismo Aanvullende informatie over de Portugese vertaling. 

A herança perdida de Jesus ISBN  978-989-84-7056-0 Editora: Marcador Data 1ª Edição: 02/10/2012 Nº de Edição: 1ª Nº de Páginas: 368 Dimensões: 150 x 230 mm Peso: 424 g Comprar  a partir de Editorial Presença

Veelkleurig perspectief van een impuls

Woorden van Jezus en Christus-verschijningen zorgden tweeduizend jaar geleden voor een explosie... in het hart. De charismatische beweging die daaruit ontstond en als een brede stroom uitwaaierde, werd echter steeds meer gekanaliseerd. Een spirituele kern werd tot een institutionele kerk. De schrijver voert de lezer mee door de bonte wereld van de vroegere christenen. Ooit ontlook het christendom als een wat vreemde loot aan een in die dagen veelkleurige joodse stam. Maar na de val van Jeruzalem in het jaar 70 na Christus verdween dat oorspronkelijke joodse christendom uit beeld. Veel opvattingen van de joodse christenen vinden we wel terug in het gnostische christendom van de tweede eeuw. Met de latere beschrijving van bepaalde opvattingen binnen dit spirituele christendom werd met het badwater ook het kind weggespoeld. Niet alleen de gnostici werden veroordeeld, zelfs de meest oorspronkelijke christenen, de joodse christenen werden tot ketters verklaard. Toch is er in de eerste eeuwen nog sprake van een grote pluriformiteit. De oerknal trilt door in veel charismatische leraren, zoals onder meer Paulus, Valentinus, Clemens en Origenes. Deze leraren helpen hun medemens de Christusvonk in zichzelf te ontdekken en vrij te maken. Pas in de eeuwen van de grote christelijke concilies wordt de vrijheid van denken en spreken drastisch ingeperkt. De kerk wordt een instituut dat uitmaakt wat beleden mag worden; of eigenlijk: wat niet meer gezegd, ja zelfs niet meer gelezen mag worden.

De auteur heeft al heel wat boeken over Jezus Christus op zijn naam staan. In dit nieuwe boek gaat het hem om de ontwikkeling te schetsen die geleid heeft tot het ontstaan van de christelijke kerk met haar leer, haar gezag en haar canon. De auteur is duidelijk niet gelukkig met deze historische gang van zaken. Hij ziet een scherp contrast tussen de oorspronkelijke invloed van de woorden van Jezus en de Christusverschijningen na zijn dood enerzijds en de (staats)kerk als institutie anderzijds. Zoals uit zijn eerdere boeken reeds bleek, kent Slavenburg grote waarde toe aan de niet-erkende evangelieteksten en andere apocriefe boeken van het Nieuwe Testament, die men meestal als gnostisch aanduidt. Hierdoor ontstaat een beeld van de Vroege Kerk, dat afwijkt van het gangbare, waarbij 'ketterse' stromingen en geschriften een centrale rol krijgen toebedeeld. De oorspronkelijke joodse achtergrond van Jezus en zijn volgelingen blijft in dit boek echter onderbelicht. Ook is het een probleem dat door de auteur de apocriefe boeken van het Nieuwe Testament op één lijn worden geplaatst met de canonieke boeken, die eerder zijn ontstaan en (ten dele) dichter bij de historische Jezus staan. Het register is curieus van opzet. -

Prof. dr. K.A.D. Smelik

De oerknal van het Christendom

ISBN 9067322776 Paperback, 208 pag. Rozekruis Pers, Haarlem, 2003 Bestel het boek via Rozekruis Pers

Eine Entdeckungsreise durch 25 Jahrhunderte Gnosis

Aanvullende informatie in het Duits

Urknall des Christentums ISBN 3938540139 Gebunden, 216 Seiten DRP-Rosenkreutz Verlag, Birnbach 2007 Bestel het boek via DRP Rosenkreutz Verlag

Logos, Christusdimensie en de 21e eeuw. Een antwoord op kerk, bijbel en new age. Met een voorwoord van prof. dr. C. J. den Heyer.

In zijn voorwoord schrijft de Kamper hoogleraar C.J. den Heyer over de samenspraak tussen de theoloog en de historicus. Daarmee wordt de kern van dit boek geraakt. Jezus die reeds Christus en Zoon van God was bij de geboorte is volgens de auteur een theologische constructie die niet gesteund wordt door authentiek bronmateriaal. Hij toont aan de hand van oude teksten (o.a. citaten bij vroegchristelijke kerkvaders) aan dat deze bronnen werden geretoucheerd om een theologisch denkbeeld tot een historische gebeurtenis om te vormen. De latere dogmavorming omtrent de maagdelijkheid heeft meer te maken met een steeds mindere waardering van de seksualiteit dan met betrouwbare historische overlevering. De zeer oude joods-christelijke opvattingen dat Jezus tot Christus werd bij de doop in de Jordaan werden later afgedaan als de ketterij van het adoptianisme. Toch getuigen vele bronnen van de indaling van de Logos tijdens deze doop. De 'logische' Jezus blijkt een historisch feit! Altijd was er al een zekere spanning tussen de aardse mens Jezus van Nazareth en de Christus van de verkondiging. Ooit hebben kerkelijke prelaten bepaald dat Jezus twee 'naturen' had, een menselijke en een goddelijke. Dat heeft diepe sporen nagelaten. In dit boek gaat de auteur diep in op de beelden van Jezus zoals die gevormd zijn voegen de pas ontdekte bronnen, zoals de Nag Hammadi-geschriften, daaraan toe? En hoe staat het met de 'joodse kant' van de zaak? Hoe kunnen we kijken naar de opzienbarende resultaten van het onderzoek naar de historische Jezus? En wat moeten we met de Christusopvattingen van mensen als Drewermann en Steiner, of met 'moderne apokriefen ' als A Course in Miracles? Aan de hand van nauwgezet onderzoek komt de auteur in het laatste hoofdstuk tot een verrassende ontdekking. De 'logische' Jezus draagt alle beelden, van kerkelijk tot new age, van wijsheidsleraar tot de Zoon van God, in zich. Theologie, bijbel, Nag Hammadi, joodschristendom, historiciteit en openbaring blijken allen een deel van een geheim in zich te dragen. Ze leiden echter nog steeds een eigen leven. Vaak is men geneigd om elkaar daarbij uit te sluiten. Toch ligt er een verbinding. Diep verborgen. Maar zei Jezus niet ooit: 'Er is niets verborgen dat niet openbaar zal worden'.

Voor dit Jezusboek heeft de schrijver zich zeer breed georiënteerd in een veelheid van geschriften (te oordelen naar de literatuuropgave van dertien bladzijden). Dit blijkt ook uit een zeer uitgebreid notenapparaat van bijna achthonderd nummers. Tussen een proloog en een epiloog lezen we over Jezusbeelden, namelijk de theologische, bijbelse, apocriefe, joodse, historische en alternatieve Jezus. Ondanks deze prijzenswaardige, veelbelovende opzet maken we enige belangrijke opmerkingen. De voornaamste rode draad is de gnostische benadering vanuit de apocriefe literatuur en de discussie daaromtrent: er is veel aandacht voor de 114 woorden van het Thomasevangelie. Daarnaast ontbreken bijvoorbeeld de Jezusbeelden van de apocalypticus en de eschatologische profeet. Er wordt te weinig onderscheid gemaakt wat betreft de waarde van de gegevens, tussen vreemde ontwikkelingen en wetenschappelijke inzichten. Helaas missen we de fundamentele opvattingen over Jezus' leven bij de grote theologen van onze tijd. Als we rekening houden met deze (te) beperkte zienswijze - de schrijver is een erudiet historicus en geen exegeet - dan ligt hier voor een bijbel-geïnteresseerde veel stof voor studie en overdenking, maar vanuit een bepaalde hoek en over een beperkt terrein.

Redactie

De ‘logische’ Jezus ISBN 9789020282078 Logos-reeks, Hardcover, 195 pag. Ankh Hermes, Deventer, 1999 tweede druk, 2002 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Logos, Christ-dimension and the 21st century. An answer to the church, the bible and New Age. With a foreword by prof. dr. C.J. den Heyer. Aanvullende informatie over de Engelse vertaling.

Hermes is een van de oudste wijzen der mensheid, bron van universele kennis. Dit unieke boek geeft de overdracht van deze hermetische wijsheid door de eeuwen heen weer. De auteur volgt de mega-wijze in zijn manifestatie als Egyptische Thot, als Griekse Hermes en Arabische Idris. Hij beschrijft deze Trismegistus voorts als de indrukwekkende magische filosoof van de Renaissance, als mythische gestalte bij rozenkruis en vrijmetselarij en als alchemische Mercurius bij Carl Gustav Jung. Met het in kaart brengen van de integrale hermetische traditie vouwt zich het oude weten als een bloem open. In Hermes komen alle lijnen samen: Egyptische oerwijsheid, Griekse filosofie, joodse traditie, christelijke openbaring en universele wetenschappen als mathematica, magie, filosofie, astronomie, astrologie, (al)chemie, heelkunde, botanica en natuurwetenschap. Hermes toont ons vele gezichten. In dit boek worden deze op een uiterst boeiende en toegankelijke wijze getoond en in kaart gebracht.

Dit boek bevat een uiteenzetting over de 'hermetica', dat zijn de mythen rond de oude-Egyptische god Thot, zijn hellenistische pendant Hermes Trismegistos en de Griekse god Hermes en de op deze goden geïnspireerde wijsheid. Toespitsing: de invloed van de hermetica in de westerse cultuur. De auteur schrijft vanuit zijn eigen omgang met de hermetische gnosis. Dat is ook zijn doel: de lezer helpen een eigen omgang met de hermetische gnosis te ontwikkelen. Dat brengt individu en wereld dichter bij hun bestemming, zoals reeds Hermes openbaarde. Slavenburg is vooraanstaand gnosiskenner en cultuurhistoricus, publiceerde eerder over deelonderwerpen; dit boek biedt een totaaloverzicht. Met illustraties, deels in kleur; uitgebreid notenapparaat; zeer overzichtelijke bibliografie van bronnen en secundaire literatuur en een begrippen- en namenregister maken dit boek compleet. Geschikt als handboek voor mensen die geïnteresseerd zijn in en betrokken op gnosis (en New Age).

Drs. J. Wilts

Dagblad Trouw - 28 november 2003 (voorpagina) De Stentor • Archeonet - 27 december 2003 www.circewicca.nl

De Hermetische schakel

ISBN 9789020283204 Paperback, 412 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 2003 Tweede druk, 2004,  Derde druk, 2012 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl

Aanvullende informatie over deze vertaling.

The Hermetic link From Secret Tradition to Modern Thought

Paperback: 432 pages Publisher: Ibis Press, April 1, 2012 Language: English ISBN-13: 978-0892541676 Bestel dit boek bij amazon.com of bol

Een integrale vertaling van alle teksten uit de Nag Hammadi Codices en de Berlijnse Codex

De Nag Hammadi geschriften zijn een belangrijke verzameling bronteksten uit het begin van onze jaartelling. Ze werden in 1945 bij toeval ontdekt. Wie de wortels van het christendom wil bestuderen, wie een andere Jezus wil ontmoeten, wie geïnteresseerd is in oude archetypsiche beelden en symbolen, of wie op zijn spirituele zoektocht behoefte heeft aan een ruimer scala evangeliën en openbaringen dan de bijbelse traditie aanreikt, kan terecht bij De Nag Hammadi-geschriften.

Met deze uitgave van de in 1945 in het Egyptische Nag Hammadi ontdekte gnostische geschriften uit de oudheid leveren de vertalers een meesterarbeid die het Nederlandse geïnteresseerden mogelijk maakt om kennis te nemen van de vorm waarin religieuze denkers over God en schepping vele eeuwen geleden hun visie hebben vastgelegd. Er worden andere verhalen en veronderstellingen gedaan dan die in de canonieke geschriften zoals de bijbel zijn vastgelegd. Als rode draad loopt door de veelheid van teksten dat het persoonlijk woordloos ervaren van de realiteit van het Opperwezen voor de gelovige mens van veel essentiëlere waarde is dan het op gezag van de kerk kritiekloos overnemen van leerstellige dogma's. Vele van de teksten vragen om diepe aandacht en verdere denkontwikkeling, maar stimuleren daarmee het eigen religieus ontwikkelingsproces dat in feite voor ieder een doorlopende activering nodig heeft. Er zijn ook teksten opgenomen die zo fragmentarisch werden overgeleverd dat de onbegrijpelijke brokstukken slechts voor de volledigheid lijken opgenomen. In deze herdruk van een oorspronkelijk in twee delen verschenen uitgave zijn de teksten in de volgorde van de oorspronkelijke codices gerangschikt. Dundrukuitgave. Redactie

[nggallery id=7]

De Nag Hammadi geschiften J. Slavenburg / W.G. Glaudemans ISBN 9789020219647 Hardcover, 1200 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer, 1995 Volledig herziene en geactualiseerde versie, 2004 Tweede druk, 2005 Derde druk, 2005 Vierde druk, 2007 Vijfde druk, 2014 Bestel het boek via Bol

Een ontdekkingstocht door vijfentwintig eeuwen gnosis

Ooit werden er geheime woorden door Jezus gesproken, onder andere tegen Thomas, zijn tweelingbroer. Met die woorden begint dit boek. Bijna twintig eeuwen zijn deze woorden onbekend gebleven en met een groot aantal merendeels gnostische teksten begraven geweest onder het Egyptische Nijlzand bij Nag Hammadi. De vondst ervan laat ons een oorspronkelijke Jezus zien en werpt een geheel ander licht op de vroege geschiedenis van het christendom. Soms moest Jezus wel in het geheim spreken omdat velen nog niet rijp waren om die woorden te verstaan. De auteur voert de lezer in een meeslepend verhaal langs de mysteriën van de oudheid, langs de anti-wijsheid van de wijze gnostici en de gnosis van Jezus. Hij vertoeft bij de geheimzinnige schat van de katharen, de inwijding van het rozekruis en het paswoord van de vrijmetselaren. Hij bericht over de loges van Hermes Trismegistos, de visioenen van Böhme, Swedenborg en Blake en staat stil bij de theosofie van Helena Blavatsky, de antroposofie van Rudolf Steiner en de New Age. Ondanks het wetenschappelijke gehalte van het boek is het zeer vlot geschreven en toegankelijk voor een ieder die geïnteresseerd is in de zeer oude, meestal verborgen traditie van de gnosis en de gnostische levensbeschouwing. Een groot aantal fragmenten van onlangs ontdekte teksten uit de eerste eeuwen na Jezus' geboorte is in dit boek weergegeven. Steeds meer groeit het besef dat de inhoud van vele gnostische openbaringen eigenlijk volkomen tijdloos is en vandaag de dag nog net zo actueel als bijvoorbeeld tweeduizend jaar geleden. Werkelijke gnosis voert tot een levenshouding; een levenshouding die de mens in staat stelt over de enge grenzen van het uiterlijk zichtbare heen te kijken en daardoor leergezag en dogma's te overstijgen. Gnosis brengt de mens bij zichzelf en van daaruit weer bij de wereld rondom hem. Dat was vijfentwintig eeuwen terug het geval en dat lijkt nog steeds zo. Aan deze rijke traditie wordt in dit boek aandacht geschonken.

Een boek over het gnostische denken, vanaf ongeveer 500 v. Chr. tot op heden, geschreven vanuit deze gnostische visie: hierin gaat het om de lichtvonk in de mens, die bevrijd dient te worden, door middel van de kennis die tot inzicht en verlossing leidt. Het gnostieke denken is veelvormig en zeer gevarieerd. In dit boek komen met name aan de orde: de christelijke gnostiek uit het begin van onze jaartelling (met vele citaten uit de geschriften, gevonden in Nag Hammadi), de religie van Mani (3e eeuw), de geschiedenis van de Katharen in de middeleeuwen, de rozekruizers en Rudolf Steiner (antroposofie). Overal is hier de gedachte van de gnosis aanwezig. Het is een interessant en verantwoord boek. Het geeft goede informatie en is niet onkritisch. Ook al blijven er vragen over (bijv. de vraag of Jezus inderdaad de gnosis leerde of juist niet), het is een boek dat een goede plaats verdient in de esoterische bibliotheek.

R. Kranenborg

De geheime woorden

ISBN 9789020281118 Paperback, 226 pag. Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer Derde, geheel herziene, druk - 1996 Vierde druk - 1999 Vijfde druk - 2005 Bestel het boek tweedehands via boekwinkeltjes.nl.

Eine Entdeckungsreise durch 25 Jahrhunderte Gnosis

Aanvullende informatie in het Duits

Die Geheimen Worte. ISBN 90 6732 259 8 Broschiert, 248 Seiten DRP-Rosenkreutz Verlag, Birnbach 2001 Bestel het boek via DRP Rosenkreutz Verlag